Dromen - Jeugdboekenweek

Boek 8
‘Frederick’
Leo Lionni
Uit: Het hele jaar rond
Lemniscaat, 1998, p. 81-84
Over de auteur
Leo Lionni (1910) studeerde economie en architectuur en emigreerde in
1939 naar Amerika. Hij was als artistiek adviseur werkzaam bij diverse
firma’s en verschillende tijdschriften. Hij houdt zich bezig met
schilderen, beeldhouwen, keramiek, etsen en reclame-ontwerpen, is
actief als filmcriticus en maakt zelf films. Hij publiceerde heel wat
prentenboeken, waarvan hij er twee zelf verfilmde. Zijn werk werd vele
malen en in diverse landen bekroond. In de meeste prentenboeken werkt
hij met collages. Hij vindt dat die illustraties de gevoelens en fantasieën
van jonge kinderen moeten weergeven. Een van zijn kernthema’s is:
‘Voor iedereen is er een plaats in deze wereld, ook voor diegenen die
anders zijn.’ Hij wordt beschouwd als een van de grote vernieuwers van
het prentenboek in de tweede helft van deze eeuw.
Verwerking
Woorden verzamelen
De kinderen maken woordenrijen met: mooie, lieve, harde, droevige,
grappige, vieze, vreemde, boze, warme... woorden. Uit elke verzameling
kiezen ze een woord. Ze schrijven het met sierletters, of in de vorm van
de betekenis en versieren het.
Zet woorden die bij elkaar horen onder elkaar en schrijf er een zin
onder die bij die woorden past, zoek daarna een titel.
Je kunt ook starten met een eigen woordenboekje: ‘De dunne...’ naar
analogie van ‘De dikke van Dale’.
De kinderen worden dan woordenjagers: van ieder woord dat ze horen
of lezen en dat ze nog niet kennen of dat hen nieuwsgierig maakt
zoeken ze de betekenis op, pas dan hebben ze het gevangen. Ze schrijven
het in hun woordenboekje. Elke week vraag je: ‘Wie heeft hoeveel
woorden gevangen en welk is je mooiste, je beste of je merkwaardigste
nieuwe woord?’
Op een speelse manier verrijken de kinderen zo hun woordenschat.
Werken met het verhaal
Voor het lezen
Je begint met een fantasie-oefening. Elk kind heeft voor zich vier witte
papieren en kleurpotloden. Terwijl ze hun ogen sluiten en goed
luisteren, beschrijf jij een gedetailleerd landschap in een van de vier
seizoenen. Kleed je verhaal goed in met beeldrijke details. Dit zal de
kinderen stimuleren om te tekenen. Een bijpassend achtergrondmuziekje
of -geluid (pitten-/keiendozen) zal de sfeer versterken.
Als je klaar bent met je verhaal, tekent ieder kind wat het tijdens de
vertelling gezien heeft in zijn hoofd. Herhaal dit viermaal, waarbij de
kinderen telkens op een ander blad tekenen. Dit is een oefening voor de
individuele verbeelding en niet in het exact reproduceren.
Het verhaal lezen
Zoek een gezellig plaatsje, bijvoorbeeld op kussens.
Lees dit mooie verhaal voor. Als Frederick zegt: ‘Doe je ogen dicht’, dan
doen de kinderen dat ook.
Na het lezen
Gesprek over het verhaal:
Wat vinden jullie van dit verhaal? Wat vind je van Frederick? Is hij echt
een dichter?
Heb je de warmte gevoeld en de kleuren gezien?
Hoeveel muizen zijn er? Waar wonen ze? Hebben ze nog iets aan die
oude graanzolder?
Wat verzamelt Frederick? Waarom verzamelt hij zonnestralen? Kleuren?
In het eerste deel van het gedicht worden verschillende seizoenen
beschreven, vind je ze?
Kleuren verzamelen
Met muzikale ondersteuning schilderen de kinderen hun lievelingskleuren
in vloeiende lijn over een groot blad papier. Als de muziek stopt
kiezen ze open vlakken uit en kleuren die verder in.
Kleuren-schilder-spel
Je zorgt voor enkele reproducties van Monet en van Magritte. Zoals
Frederick kleuren verzamelt, zo doen schilders dat ook. Toon de
reproducties van Monet en laat de kinderen vertellen wat ze zien. Laat ze
van dichtbij en van verderaf kijken.Vertel over hoe Monet ze schilderde:
lichtinvallen, eerste indrukken, vage lijnen, felle kleuren, mistige
onderwerpen...
Daarna kun je dan enkele reproducties van Magritte tonen. Laat de
kinderen de verschillen verwoorden. In een derde klas kun je dieper
ingaan op de droomsfeer bij Magritte.
Dan bekijk je de schilderwerken die de kinderen in de afgelopen weken
maakten. Welke lijken op die van Monet? Op die van Magritte? Waarom?
Waarom niet?
Tot slot kiezen de kinderen elk een van hun schilderijen om die af te
werken in de trant van Monet, Magritte of...
Kijkkast maken
Alle kinderen hebben een schoenendoos. Ze maken een gleuf langs
weerszijden. Bovenaan is een lichtgat en aan de voorzijde is een kijkgat.
Op een strook papier tekenen de kinderen het verhaal van Frederick.
Ze vertellen het verhaal terwijl ze de strip door de doos trekken, een
ander kind kijkt door het kijkgat.
De kinderen lezen het gedicht zoals ze denken dat Frederick het doet.
Ze vertellen om het mooist over de zon en de zomer, over kleuren.
Creatief schrijven
Hoe rijmt het gedicht van Frederick? Het gedicht rijmt niet alleen
achteraan. De kinderen zoeken het op.
68 – Tweede en derde leerjaar