Staniłko-red.-Katastrofa-PDF

Instytut Sobieskiego, Warszawa 2012TWORZYMY IDEE DLA POLSKIOdzwierciedla to istnienie szerszego zjawiska w funkcjonowaniu państwa,gdzie zamiast stosowania instytucjonalnych reguł preferuje się woluntarystycznyi uznaniowy model działania, który dzięki nieprzejrzystości reguł zapewnia większąswobodę w przeprowadzaniu doraźnych działań politycznych. Towarzyszy temupresja na uzyskanie możliwie dużej, nieskrępowanej formalnymi przepisami dyspozycyjnościprzedstawicieli instytucji państwa wobec sprawujących rządy polityków.Nagradzane wtedy są nie działania systemowe i przestrzeganie ustalonych zasad,ale oparta na improwizacji skuteczność w załatwianiu bieżących potrzeb decydentów.W dłuższej perspektywie rezygnacja z automatyzmu stosowania pewnych procedur,na rzecz działań uznaniowych, pozbawia rząd skutecznego panowania nad podległymmu aparatem. Bowiem wskutek powszechnego odchodzenia od przestrzeganiareguł na rzecz nieustającej improwizacji niemożliwe się staje stosowanie instytucjonalnychmechanizmów kontroli, pozwalających sprawdzać rzeczywistą wydolnośćnadzorowanych struktur.b) BOR bez nadzoruSkutki powyższego można prześledzić na przykładzie ujawnionych informacji 20odnośnie funkcjonowania Biura Ochrony Rządu (BOR); trzeciej co do ważności instytucji(po Kancelarii Premiera i MSZ) odpowiedzialnej za organizację wizyty w Katyniu.Zgodnie z prawem nadzór i kontrolę nad BOR sprawuje Minister Spraw Wewnętrznychi Administracji. Jednak wszystko wskazuje na to, że w praktyce Biuro było instytucjąpozostawioną samej sobie i pod tym względem jego sytuacja bardzo przypominałasytuację nadzorowanego przez MON 36 Specjalnego Pułku Lotniczego.W wypadku BOR, głównym kryterium skuteczności tej służby był poziom zadowoleniakorzystających z niej decydentów. Ponieważ z ich strony nie stwierdzanoani żadnych skarg ani informacji o nieprawidłowościach, stanowiło to dla MSWiApowód, który usprawiedliwiał rezygnację przez Ministra z nakazywanych przezprzepisy procedur weryfikujących rzeczywistą skuteczność Biura Ochrony Rządu. 21Dodatkową okolicznością, która według urzędników ministerstwa miała tłumaczyćzaniedbania w tym względzie miało być obciążenie Ministerstwa nadzorem i kontroląinnych obszarów znajdujących się w jego kompetencji (sic!). 22Pozbawione skutecznego nadzoru i kontroli zewnętrznej BOR nie wytworzyłowłasnych skutecznych mechanizmów wewnętrznych. Przepisy wewnętrzne nie tworzyłyspójnego systemu, źle został oceniony funkcjonujący w BOR system nadzoru i kontrolinad przygotowaniem i prowadzeniem działań ochronnych w stosunku do osób zajmującychkierownicze stanowiska w państwie, nie prowadzono analizy zagrożeń i aktualnychplanów ochrony. 23 Wstrząsającym dowodem braku procedur i bezradności jest świadectwooficera BOR, który znajdował się na lotnisku w Smoleńsku w momencie katastrofy. 24Katastrofa.Bilans dwóch lat. 61