Staniłko-red.-Katastrofa-PDF

Instytut Sobieskiego, Warszawa 2012TWORZYMY IDEE DLA POLSKIWyjaśnienie okoliczności, które doprowadziły do śmierci najważniejszych osóbw państwie z Prezydentem RP na czele musiałoby stać się punktem wyjścia dla poprowadzeniadziałań naprawczych. Nie ulegało wątpliwości, że znaczna część zaniedbań,zwłaszcza tych, które mają charakter systemowy, obciążała po kolei wszystkie rządy,choć w niejednakowym stopniu. Jednak zarazem było oczywistym, że zasadniczaodpowiedzialność spadała na tych, którzy sprawowali władzę w czasie, kiedynastąpiła katastrofa. Ich odpowiedzialność była tym większa, że ich rządy w momenciezdarzenia były wystarczająco długie (dwa i pół roku), aby móc je rozliczać ze skutecznościw zarządzaniu bezpieczeństwem w państwie.Dodatkową okolicznością niekorzystną dla rządu, był fakt, że do tragicznie zakończonejwizyty w Smoleńsku, doszło w atmosferze ostrego, trwającego od trzech lat, sporurządu z głową państwa. Skutkiem tego było zorganizowanie oddzielnych uroczystościw Katyniu: osobnej dla Prezydenta 10 kwietnia i osobnej dla Premiera 7 kwietnia.Przy czym uroczystościom z udziałem Premiera Donalda Tuska nadano większą rangędzięki uczestnictwu w nich Premiera Rosji Władimira Putina. Do rozdzielenia wizyti w rezultacie obniżenia rangi wizyty Prezydenta RP doszło w trakcie kontaktów międzyrządem Polski a rządem Rosji. Niewyjaśnione do końca okoliczności, które im towarzyszyłystały się podstawą do oskarżeń o prowadzenie przez rząd swoistej gry z Rosjanamiprzeciw Lechowi Kaczyńskiemu. 30Podsumowując, można stwierdzić, że wykorzystanie przez rząd Platformy Obywatelskiej„momentu instytucjonalnego”, jaki pojawił się w związku z wielkimi emocjamispołecznymi wywołanymi tragedią smoleńską nie było możliwe.Po pierwsze, rząd musiałby zaprzeczyć dotychczasowej transakcyjnej filozofiirządzenia i przyjąć filozofię przywództwa transformacyjnego. Zważywszy, że dotychczasowy„transakcyjny” styl sprawowania władzy pozwalał Platformie Obywatelskiejna skuteczne zachowanie poparcia społecznego, radykalna zmiana byłaby bardzoryzykowna zwłaszcza w perspektywie przyspieszonych wyborów prezydenckich i mającychnastąpić w następnym roku wyborów do parlamentu.Po drugie, gdyby rząd przyjął za punkt wyjścia dla swoich działań pełne wyjaśnieniewszystkich okoliczności katastrofy 10 kwietnia 2010 roku, to musiałbydokonać rzetelnej oceny własnej odpowiedzialności w tej sprawie. W przypadkuzłych rozwiązań ustrojowych i niskiej kultury obywatelskiej jest to praktycznie niewykonalne,bo jak zwracał uwagę James Madison: „Nikt nie powinien być sędzią we własnejsprawie, ponieważ poczucie własnego interesu z pewnością wpłynie na jego osąd i,co niewykluczone skazi, jego uczciwość. W równym a nawet jeszcze większym stopniu64Katastrofa.Bilans dwóch lat.