epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
233 1556 IÜL. - 234<br />
nulli essent in eis eruditi, facile tarnen illos iudieaturos<br />
utra pars sua scripturis confirmaret. Negat.<br />
Tom ego illi iudices nomino quibus stare sim contentus,<br />
si sibi illos velit pati senatus <strong>ad</strong>iungi. Nam<br />
sine senatu a nemine relie me hic iudicari. Nomino<br />
D. Bhüvppum et D. Brentium, si hue accédant et<br />
cum aliquibus senatoribus aut toto senatu audiant<br />
et cum Ulis iudicent. D. Glawburgus pollicetur<br />
sumptuum bonam partem: idem D. Humbraeht,<br />
seque id impetraturos a senatu. Sed Matthias refugit.<br />
Ibi desii. Nam quum nolebat me fratrem<br />
agnoscere, neque ecclesiam nostram Christi ecclesiam,<br />
neque potui extorquere ut nos Ghristianos<br />
agnosceret. Tantum yoluit Zwinglianos dici. Tum<br />
coopère illi cum eo germanice agere et multis verbis<br />
increpare. Deinde de baptismo excitatus est sermo<br />
<strong>ab</strong> ipso D. Humbraeht, qui hactenus a nobis dissentiebat.<br />
Obiicit ipsemet Humbraeht verba Christi<br />
<strong>ad</strong> Nicodemum. Quibus quum tuam interpretationem<br />
obiecissem, noster Matthias nihil h<strong>ab</strong>uit quod diceret,<br />
nisi se non videre qui posset afflictae conscientiae<br />
consolari* in morte liberorum qui sine baptismo<br />
decessissent. Ego, fateor, hie incandui, quum antea<br />
semper <strong>quam</strong> placidissime fuissem loquutus. Itane,<br />
in<strong>quam</strong>, docetis ecclesias vestras ipsam veram rationem<br />
salutis? Si hoc faceretis non esset l<strong>ab</strong>or in<br />
huiusmodi casibus illos consolari. Ecce, inquit ille,<br />
nostras ecclesias damnât. Non damno, in<strong>quam</strong>,<br />
ecclesias vestras: <strong>ab</strong>sit. Sed vos damno, aut saltern<br />
vestram negligentiam, ne quid durius, qui non plenius<br />
et clarius vestris hominibus in quo sit salutis<br />
fundamentum tr<strong>ad</strong>atis. Et coepi hie utrumque proljxa<br />
oratione rem demonstrare: et sacramenta tantum<br />
obsignacula esse docui, non quibus salutem<br />
conse<strong>quam</strong>ur sed quibus cum verbo nobis salus<br />
testatior fit, ut credentes illius participes efficiamur.<br />
Alioqui, si vera nostra est doctrina, sola fide salutem<br />
nos assequi, sacramenta nihil prosint <strong>ab</strong>sque<br />
fide. Si baptismus salutem confert, quid respondebis<br />
An<strong>ab</strong>aptistis qui negant ideo pueris baptisma,<br />
quod illi quid fiat non intelligent, tantum <strong>ab</strong>est ut<br />
ex eo fructum aliqùem possent percipere? Ibi<br />
conspexi D. Humbraeht nobis assentiri. Coepit enim<br />
et D. Glawburgus deinceps oum Matthia agere.<br />
Ego vero conticui. Et extractum est colloquium in<br />
secundam noctis. Discessimus itaque, et boni domini<br />
spem faciebant illos fore mitioree. Sed proximo<br />
die dominico plus <strong>quam</strong> antea nun<strong>quam</strong> insaniit<br />
Petrus Gheltnerus, 5 ) nostram doctrinam appellare<br />
di<strong>ab</strong>olicam etc. <strong>ad</strong>eo quod suis bilem <strong>ad</strong>versus ipsum<br />
moveret.<br />
5) Qeltnerits fuit ministerii Francof. senior, pastor <strong>ad</strong><br />
S. Bartholomaei. Natus Bambergaë, Lutheri discipulus, a.<br />
1536 ex Erfordia Francofurtum vocatus obiit a. 1572. —<br />
Solus fuerat qui se <strong>ad</strong> Interim accomodarit. {Bitter Î. I.<br />
passim.)<br />
Vide, mi domine, <strong>quam</strong> familiariter tecum.<br />
Nolui enim haec te latere quibus spero delect<strong>ab</strong>eris.<br />
Utinam liceret exarata descrjbere. Sed ' vix vacat<br />
relegere. Multa aliaque plura ascripsissem, si vacasset<br />
totum colloquium noctis illius repetere ac<br />
tibi exponere. Nihil de causa ista dubito. Utinam<br />
tantum quinque* aut sex e nostris insanire desinerent.<br />
Ecce biduo post, quum ego <strong>ab</strong>essem, très<br />
illi a coena <strong>ab</strong>stenu, * quum nulla ratione nobiscum<br />
velint reconciliari, libello supplici nos apud senatum<br />
accusant. 6 ) Quibus • hodie respondere cogimur.<br />
Illi <strong>quam</strong> vis pauci turbant tarnen ecclesiam et priorem<br />
illam causam multum gravant. Dominus illis<br />
det mentem meliorem. Sed nolo pluribus de ilia<br />
causa tecum. Malo etenim pati <strong>quam</strong> litigare, si<br />
fieri ullo modo posset. Scripsi nuper de institute<br />
D. a Lasco, de scripto videlicet quo simul omnes<br />
testemur, nostram doctrinam de sacramento coenae<br />
haudqua<strong>quam</strong> <strong>ad</strong>versari confessioni Augustanae,<br />
neque etiam ullo verbulo Apologiae aut colloquii<br />
Hatisponensis postea condemnari posse. De eo<br />
vestram sententiam, tuam scilicet et D. Bullingeri<br />
cupimus ut edi ante nundinas possit. Rogamus ne<br />
graveris <strong>quam</strong> primum tuam sententiam nobis indicare.<br />
Deinde exemplar epistolae nostrorum concionatorum<br />
ne praetermittas, et responsum <strong>ad</strong> eorum<br />
<strong>cal</strong>umnia8 de baptismo et suo regno. Puto nostros<br />
seniores rescripturos. 7 ) Nam non decet ingrates<br />
esse tibi pro tantis l<strong>ab</strong>oribus. At<strong>tam</strong>en si forte<br />
non <strong>ab</strong>solverint ante boni huius viri <strong>ab</strong>itum, condon<strong>ab</strong>is.<br />
Ex illis et D. Olbracho caetera cognosces.<br />
D. a Lasco multis alio scribendis uteris ita est occupâtes<br />
ut vix tuas legerit. De illius actis apud principes<br />
alias scripsi. Te <strong>quam</strong> amantissime salutat.<br />
Salutant te quoque nostri omnes, et uxorcula mea<br />
salutem reprecatur plurimam. Saluta, obsecro, meo<br />
nomine, fratres omnes, quorum et tuis precibus me<br />
semper esse <strong>quam</strong> commendatissimum cupio. Dominus<br />
lesus te suo spiritu semper magis ac magis<br />
augeat et tueatur <strong>ad</strong>versus omnes Satanae insidias,<br />
<strong>ad</strong> sui nominis gloriam et ecclesiae aedificationem.<br />
Baptim Prancofordia 16. Iul. 1556.<br />
Tuus observantissimus discipulus et filius in<br />
Christo.<br />
Valerandus Pollanus.<br />
Velsius 8 )hucheri appulit. Quid<br />
agat tibi postea signific<strong>ab</strong>o. Rogo<br />
mihi condones hanc scriptionem.<br />
Ego semper <strong>ab</strong>s te diligi cupio.<br />
6) Beeruduerat, ut vides, <strong>ad</strong>versariorum Pollani hostilis<br />
invidia.<br />
7) Si rêvera reseripserunt literae deperditae sunt. Etiam<br />
Bolbraci nullae exstant hoc tempore scriptae.<br />
8) Justus Velsius M. D. Haganus, iam olim Pollano
Change language