epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE

167 EPISTOLAE 2464—2465 168
me non videre, quo pacto vitari possint absurda
proreus dogmata a mente scripturae modis omnibus
aliéna. Atque eo usque progressi sumus ut ea
agnoverit, quantum ego quidem meminisse possem,
quae in mea ad ipsum epistola inter paradoxa reoenseo.
Tandem ventum est ad articulum de ascensione
et dextra patris Dei. Ibi ego quaerebam quodnam
illud coelum esset in quod Christus ascendit, dum
ab apostolis in altum absumptus esset. Respondebat,
visibiliter quidem Christum in sua ascensione
visibile etiam coelum petiisse, sed invisibiliter in
coelo etiam invisibili ilium corpore suo ab ipso mox
incarnationis suae tempore semper fuisse, iuxta illud
Ioh. 3 : Filius hominis qui est in coelo. Ego
porro respondi, locum Ioh. 3 nihil ad hoc institution
facere, sed me nolle ingredi ea de re disputationem:
alioqui omnes veteres consentienter docere,
haec de divina duntaxat in Christo natura accipienda
esse, et Alio hominis tribui quod est filii
Dei, propter personalem naturarum unionem. Quaerebam
postea num, quod visibiliter Christus Dominus
egit in sua ascensione, vere etiam egerit, h. e. an non
vere etiam cum corpore suo in visibile coelum illud
profectus sit, quemadmodum ilium apostoli a se in
altum sublatum a nube atque ex aspectu ipsorum in
sublime subductum et in coelum visibile proficiscentem
viderint? Bespondit, vere haec omnia accidisse.
Vere, inquam, igitur, corpus Christi tum de loco in
locum ab imis in sublime movebatur ac ferebatur.
Item vere etiam corpore suo, donee ad eundem modum
redeat, exspectatur. Quatenus ergo, inquam,
vere corpore exspectatur, hactenus sane corpore
suo hie in terris vere non adest. Haec enim simul
non consistèrent, vere corpore ut eum dicamus suo
nobis hic adeBse et vere corpore aliunde exspectari.
Hic vero non aliud respondebatur, quam invisibiliter
adesse et visibiliter exspectari. Sed interim
vere etiam, inquam. Vere responderunt, quatenus
visibiliter. Atque ibi alii etiam sua argumenta
proferre sua persona coeperunt. Alius producebat
illud Eph. 4: Ascendit super omnes coelos ut impleat
omnia. Alius ex Act. 3: Oportuit Christum
coelum capere, ut videlicet Christus coelum capiat,
non coelo capiatur. Item ex Hebr. 4: Habemus
pontificem qui penetravit coelos. Postremo proferebat
unus ex Ulis ex Luc. 4 : Coelum et terra
transibùnt, sicque argumentabatur: Si Christus
Dominus corpore suo est in certo aliquo coeli loco,
ergo liquescente coelo olim corpus quoque Christi
colliquescet, et visum est hoc argumentum aliis ita
plausibile ut ei responderi non posse putarent.
Haec vero quum viderem, dixi me tot iam audivisse
ut non amplius mihi ego sumere velim respondendi
provinoiam, sed me interim de mea doctrina
oertum (esse ex verbo* Dei, neque me adhuc
videre quidquam quod illam in dubium vocare ullo
modo pos8it. Proinde aliud non superesse quam ut
Deum oremus, ut ipse doctrinae dissidia componat.
Iterum me orare quod initio dicebam, ut postea, qui
in hac controversia ab Aug. confessione dioimur
dissentire, loci nobis in ilia eiusve Apologia aut
actis Ratisponensibus commonstrarentur qui cum
nostra doctrina pugnarent: alioqui praeter omne
nostrum meritum, denique et praeter omnem aequitatem,
nos eo praeiudicio gravari quod ab Aug.
confessione dissentire dicamur, ex qua nihil nobis
opponi possit. Sicque est solutum colloquium, et
oonsiliarii principis qui aderant dicebant se Principi
suo omnia relaturos esse.
Postridie autem ego ad Brentium scripsi literas,
') ipseque mihi per literas respondit 2 ) et ego
rursum uteris ipshis respondi, *) ipseque acceptas
alteris Uteris meis nescio quo est profectus, sic ut
neque mihi respondent neque postea sit visus. Die
vero Lunae Pentecostes 4 ) vocàtus ad Principis consiliarios
responsum hoc ab illis Principis nomine
accepi, 5 ) quod posteaquam inter me et suos theologos
non potuit convenire, et Princeps doctrinam
suorum eodem loco habeat cum confessione Augustana,
non possit Princeps causam nostram suo patrocinio
tueri, neque etiam nostras ecclesias commendationibus
suis promovere quod alioqui libenter
facturus esset, meque et meos omnes omnibus
clementiae offîciis prosequuturum, si non hoc doctrinae
dissidium obstaret. Optare interim Prinoi-'
pern ut dissidium hoc doctrinae componi possit. Et
hoc responso accepto respondi, non esse nostrum
pronunoiare num doctrina, quam ex Principis theologis
audissem, eadem esset cum confessione Augustana,
nisi quod nos illam in oonf. Aug. nusquam
videamus, sed quum nihil nobis hactenus commonstratum
esset in conf. Aug. pugnans cum nostra
doctrina, nos sane merito affirmare quod in quibus
accusamur ab Aug. conf. nullo modo dissentiamus,
et praeter meritum nostrum fieri quod ab ilia dissentire
dicamur. Quod vero ad Principis patrocinium
attinet, nos quidem meliora sperasse de Principis
dementia, sed tarnen Dei nobis patrocinium
non esse defuturum, quemadmodum hactenus non
défait, etiamsi humanis praesidiis destituamur. Ilium
esse testem nostrae innocentiae et olim etiam iudicem
fore omnium nostrum. Nos itaque illius patrocinio
causam omnem nostram permittere neque diffidere
hac in parte illius bonitati. Me tarnen adhuc
cupere cum Principe ipso loqui, si liceat, priusquam
mihi abeundum esset.
2464.1) N. 2460.
2) N. 2461.
3) N. 2462.
4) d. 25. Maii.
5) Vide in fine praecedentis.