epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
epistolarum tam ab 10. cal vino quam ad eum - Archive ouverte UNIGE
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
577 1557 AUGUST. 578<br />
dum sim ita confinnatus ut diuturnae soriptionis<br />
l<strong>ab</strong>orem poBsim sustinere, partim quod mihi persuaserim,<br />
vos non iniquo animo passuros, ut dum<br />
valetudini meae servio, binis quidem sed unius et<br />
euisdem argumenti literis unico responso satisfaciam.<br />
Id ego vero con<strong>ab</strong>or, <strong>quam</strong> paucissimis<br />
verbis fieri poterit, praestare; Sic igitur de me<br />
h<strong>ab</strong>ete, patres mihi in Domino observandissimi.<br />
Quicunqae de me rumor sit sparsus <strong>ab</strong> iis qui meam<br />
illam et D. Farelli confessionem sinistre sunt interprétai,<br />
nun<strong>quam</strong> tarnen mihi persu<strong>ad</strong>ere potui, vos<br />
de mea fide dubitare. Si tarnen ita est, spero fore<br />
ut ista vobis satisfaoiant, quae ex nostris in N. T.<br />
annotationibus nuper edjtis exseribere non piguit<br />
ut vobis <strong>ad</strong>eundi ipsius exemplaris l<strong>ab</strong>orem eximam.<br />
Matth. c. 26. v. 26. Est, lorC, metonymice,<br />
ita tarnen ut sciamus una cum signo a credentibus<br />
vere percipi spiritual! modo id quod externo symbolo<br />
repraesentatur, totum seil. Christum cum suis<br />
donis. Neque tarnen vel transsubstantiatio, vel lo<strong>cal</strong>is<br />
<strong>quam</strong> vocant coniunetio vel transfusio aut commistio<br />
cogitanda sed signi et rei coniunetio symbolica<br />
et sacramentalis : quum illa neque consistere<br />
possint cum veritate humanitatis Christi neque <strong>ad</strong><br />
salutem sint necessaria. Neque enim ut Christi<br />
participes fiamus, oum oportet e coelo deducere, sed<br />
potius Spiritus saneti virtute et fide in coelum<br />
ascendere et illic <strong>eum</strong> complecti, ut cum eo consideamus<br />
in coelestibus. In summa, vere nos coniungi<br />
et unum fieri cum toto Christo Deo et homine<br />
necesse est ut salvi simus : quod non alio <strong>quam</strong><br />
spirituali modo fit, per fidem, quae quidem fides in<br />
nobis creatur et confirmatur per spiritum sanctum<br />
idque praedicatione verbi Dei, et <strong>ad</strong>iunetis praedicationi<br />
symbolis quibus omnes nostrisensus excitantur<br />
et percelluntur, ut vere mit<strong>tam</strong>ur in Christi<br />
ipsius possessionem. 2 )<br />
Ibidem vers. 28 in haec verba: „hoc est sanguis<br />
meus."' Vulgata et Erasmus: hic est sanguis meus,<br />
referentes seil, pronomen tovxo <strong>ad</strong> aîfia, id est, sanguinem.<br />
Atqui constat ex Luc. 22. v. 20 referendum<br />
esse <strong>ad</strong> «or^qtov, id est, poculum metonymice<br />
tarnen ita at continens pro contento aeeipiatur, vulgata<br />
et trita omnibus Unguis consuetudine loquendi.<br />
Clam<strong>ab</strong>unt autem (sat scio) nonnulli, saorilegam<br />
esse meam audaciam. Sed clament atque etiam<br />
crêpent, si übet : ita loquitur Lucas ut ambigi non<br />
possit, quin Christus poculum indicarit, quum haec<br />
diceret, ut velint nolint cogantur tropum agnoscere<br />
in pronomine demonstrativo.<br />
Item Luc. 22. v. 20 in haec verba: „hocpoculum."<br />
Duplex est hoc loco metonymia, <strong>quam</strong> agnoscere<br />
coguntur etiam ii qui in hac formula non<br />
2) fol. 39 v.<br />
Calvini opera. Vol. XVI.<br />
desinunt to jfipw urgere ut quod semel tuendum<br />
susoeperunt modis omnibus defendant. Primum<br />
enim ponitur continens (ut • grammatici loquuntur)<br />
pro contento, poculum videlicet pro <strong>vino</strong>, quod in<br />
poculo oontinetur. Deinde vinum dioitur esse ipsum<br />
foedus, quum sit duntaxat foederis", aut eius potius<br />
quo foedus sancitur, nimirum »sanguinis Domini,<br />
symbolum ac tessera: vera illa quidem ac minime<br />
inanis, sed tarnen <strong>ab</strong> eo distinguenda quod ipsa res<br />
repraesentat. Non est igitur quod e coelo Christum<br />
eliciamus, vel Christi corpus immehsum et invisibile<br />
comminisoamur, ut propriam significationem verbi<br />
Est conservemus. Est autem haec metonymia non<br />
modo in s. literis frequens, ut est <strong>ab</strong> eruditissimis<br />
hominibus toties inoulcatum, sed etiam <strong>ab</strong> ipso Homero<br />
usurpata. Sic enim ille ubi mentionem foederis<br />
inter Graecos et Troianos multis caeremoniis sanciti<br />
libro Hi<strong>ad</strong>os y s ) •' '<br />
KÇQVXIÇ ô' à va attxv &tmv tpéqov oQxta moid,<br />
"Aovê ôvm xaX olvov ivyoova. etc.<br />
In quibus versiculis nemo non videt (liceat enim<br />
nobis profana cum sacris hactenus componere) agnis<br />
et <strong>vino</strong>, quae foederis duntaxat symbola erant,<br />
tribui ipsam foederis appellationem : simili prorsus<br />
dicendi genere, quo hie usus Lucas poculum vocavit<br />
Novum Tes<strong>tam</strong>entum. 4 )<br />
Item Actor, cap. I. v. 11 in haec verba: „ita<br />
veniet." In tribus vetustis codicibus scriptum erat<br />
OVTOÇ per epanalepsin, quae quidem lectio magnam<br />
h<strong>ab</strong>et emphasin et omnem cavillandi occasionem iis<br />
praecidit, qui, ut sui illius Iovis Blicii corporalem<br />
praesentiam <strong>ad</strong>versus apertum hoc angelorum testimonium<br />
tueantur, haerent in ista particula ovrcoç.<br />
Quotidie enim, aiunt, imo vero singulis momentis<br />
descendit, .sed aliter <strong>quam</strong> ascendit, invisibiliter<br />
seil, xal àntQWQâjiraç. Bgregium certe cavillum!<br />
At nos potius fide in coelum ascendamus, ut Christum<br />
illic re vera amplec<strong>tam</strong>ur, <strong>quam</strong> ut ilium e coelo<br />
ante summum ilium diem deduoamus et in terrestribus<br />
elementis haereamus. 6 )<br />
Item Actor. III. v. 21 in haec verba: „coelo<br />
capi," id est contineri. Nam, ut alibi diximus, apud<br />
Hebraeos unp verbo posito saepe inteUigitur consequens,<br />
ut quum iÇel&tïv pro Venire ponitur, et<br />
similia multa quae nos suis locis annotavimus. Quod<br />
autem passivum dicendi genus potius, <strong>quam</strong>activum<br />
usurpaverimus, factum est a nobis ut amphiboliaomnis<br />
vitaretur. Nam operae pretium est in ecclesia Dei<br />
exstare perspicuum hoc testimonium <strong>ad</strong>versus istos<br />
qui pro eo, quod fide ascendendum est nobis in coelos.<br />
3) v. 245 seq. — Apud Baumium legitur; Hi<strong>ad</strong>os V.<br />
et Berne error immerito tribuitur.<br />
4) fol. 102 v.<br />
5) fol. 135 v.<br />
37
Change language