Untitled - Stichting Papua Erfgoed

luistert er naar ook. De nationale staat is een werkelijkheid geworden,
die niet meer weg te denken valt.
Het zou een grote vergissing zijn te menen, dat er nu niets meer kan
misgaan. Het tegendeel is waar. Nationalisme moge een belangrijke
stap vooruit zijn, omdat het een nieuwe samenleving vormt, die een
reëel deelnemer is aan het samenspel der volken, het is op zichzelf genomen
tegelijk een bijzonder gevaarlijke zaak. Nationalisme is de meest
gevaarlijke vijand van de wereldvrede, van internationale samenwerking.
In de huidige bereidheid der jonge volken tot internationale samenwerking
kan een verandering optreden. Eén van de grootste onder deze
staten is al een keer uit de Verenigde Naties getreden. Deze is er weliswaar
weer in teruggekeerd, maar de mogelijkheid tot uittreden is daarmee
reëel gebleken en het is in dit verband van belang op te merken,
dat dit ene geval van uittreden samenviel met een agressieve politiek
jegens een nabuurstaat. Zo iets kan zich herhalen. Hoe gevaarlijk nationalisme
kan zijn, hebben wij in Europa aan den lijve ondervonden. Wanneer
nationalisme een doel op zichzelf wordt, kan het zich ontwikkelen
tot een demonische macht, die de gehele wereld in doodsgevaar brengt.
Het fanatisme, waarmee de jonge volken geneigd zijn hun nationale
zelfstandigheid te verheerlijken, is bepaald niet zonder bedenking.
Weliswaar spelen in de nieuwe samenleving techniek en telecommunicatie
een grote rol, zodat de werkelijkheid van de grote wereld voelbaar
en waarneembaar wordt binnen de muren van de kleine wereld der
traditionele gemeenschap en de mensen gedwongen worden de blik naar
wijder horizont te richten, maar daarmee is een voortgaande ontwikkeling
naar een voor alle volken grosso modo aanvaardbare wereldsamenleving
nog geenszins verzekerd. De veranderingen, welke van de penetratie
der techniek het gevolg zijn, kunnen aanleiding geven tot het ontstaan
van zgn. 'cultural lags' op een veel grotere schaal dan in de moderne
samenleving liet geval is geweest.
De term 'cultural lag' is afkomstig van W. F. Ogburn, wiens in 1922
verschenen boek al eerder ter sprake kwam. 3 Hij wees erop, dat de snelle
technische vooruitgang soms alle verhoudingen scheef trekt. De bedrijfsongevallen
wetgeving komt pas tot stand nadat onnoemelijk veel
leed en armoede is veroorzaakt; het Amerikaanse bankwezen komt eerst
onder toezicht van een daartoe opgerichte Federal Reserve Bank nadat
faillissementen zeer ernstige schade aan de economie hebben toegebracht;
het familieleven van het van het platteland naar de stad verhuisde gezin
111