Untitled - Stichting Papua Erfgoed

Toch is ook dit antwoord op een cargo-cult in wezen wreed. Het antwoord
der onverbiddelijke werkelijkheid is hard genoeg voor hen, die
in gespannen verwachting de komst van het wonder hebben verbeid.
Het is niet zo maar een verwachting; er gaat een zekere wijding van uit.
Ik ben het meest van al geïmponeerd door het verhaal, dat mij Dr. J. A.
van der Hoeven vertelde, die als Gouvernementsarts op één zijner tochten
in Zuid Nieuw-Guinea het Okaba-district bezocht. In het achterland
bevond zich een dorp, waarvan de inwoners niet behoorden tot de grote
stammengroep der Marind-anim. In dat dorp was een cargo-cult gaande,
waarvan het 'ritueel' voornamelijk bestond uit exerceren met houten geweren.
Het was een afgelegen dorp en Van der Hoeven kreeg twee politie-agenten
mee als dekking. Toen hij nog ongeveer twee uren van het
dorp verwijderd was, werd hij staande gehouden door twee schooljongens,
keurig gekleed, die door het dorpshoofd uitgezonden waren, hem
tegemoet, om hem welkom te heten. Mijn vriend Van der Hoeven bedwong
zijn verbazing over zo veel ongewone beleefdheid en informeerde
of de twee agenten eveneens welkom waren. Het antwoord liet geen
plaats voor twijfel; ieder was welkom. 'Welnu,' vertelde Van der Hoeven
mij later, 'je hebt van je leven zo'n pracht kampong niet gezien. In het
midden een groot vierkant plein met gras begroeid, waarop bij mijn aankomst
inderdaad braaf geëxerceerd werd. Daaromheen aan drie zijden
huizen, keurige, ruime huizen. Alle onbewoond; de mensen woonden
onder afdaken erachter. De huizen waren voor de geesten en de goederen.
Aan de vierde zijde van het plein stond de school, het enige gebouw, dat
wel in gebruik was. Het was vier uur in de namiddag, na schooltijd dus,
en omdat de deur openstond liep ik binnen. Op het bord stonden de
wonderlijkste sommen: 9 + 7 = 18,16—8 = 9 en dergelijke.Terwijl ik daar
sta, komt de onderwijzer binnen, een jongeman, die ik wel kende. Hij
kwam naast me staan en zei: 'Daar staat U van te kijken, he dokter?"
'Daar sta ik zeker van te kijken, goeroe,' zeg ik, waarop de jongeman instemmend
met het hoofd knikt: 'Natuurlijk, vroeger was 9+7=16 en
16—8 was 8, maar nu is alles anders geworden."
Alle dingen anders. Het is een aspect, dat men niet licht mag achten
en de eerste vraag, die in dit verband rijst, is die naar de oorsprong van
zulke verwachtingen. In hoeverre biedt de autochthone cultuur daar zelf
een voedingsbodem voor? Zijn al die toekomstverwachtingen nieuw,
geïnspireerd op een seculair geïnterpreteerde heilsprediking van zendelingen
- het 'alle dingen zijn anders geworden' herinnert aan Christelijke
74