Untitled - Stichting Papua Erfgoed

groepen. De natuur is maar zelden zo vrijgevig, dat op deze basis belangrijke
concentraties van mensen mogelijk zijn. Toch zijn er nog grote
verschillen. In materieel opzicht behoren de in kleine, tussen 10 en 20
zielen tellende groepjes rondtrekkende oerbewoners van Australië tot
de armsten der wereld. Zij gaan naakt, gebruiken voor beschutting
meestal niet meer dan een windscherm, waarachter zij bij een vuurtje
gedurende de koude nacht wat warmte moeten zoeken. Hun wapens
bestaan uit een speer met stenen punt en een werphout, hun werktuigen
uit een graafstok, een bakje om zaden te verzamelen, een tasje met wat
andere gebruiksvoorwerpen, een paar matten en een paar stenen, die als
vijzel dienen kunnen. Hun voornaamste bezit wordt gevormd door ceremoniële
voorwerpen, die op afgelegen plaatsen bewaard worden.
Slecht aangepast aan de natuur vormen zij een schrille tegenstelling met
de Eskimo's, wier hoog ontwikkelde materiële cultuur voldoende geraffineerd
is om hen in staat te stellen het in de barre ijswoestijn der arktische
natuur uit te houden. Men kan hen niet meer profiteurs van de natuur
noemen; zij zijn geen klaplopers op de natuur wier simpele werktuigen
weinig te betekenen hebben, maar mensen die door hun voortreffelijke
uitrusting en hun inventiviteit aan de natuur haar gaven letterlijk ontworstelen.
Dat is een heel verschil met de zo juist genoemde Australiërs.
Toch past ook hier voorzichtigheid in het oordelen; deze zelfde Australiërs
hebben ondanks al hun materiële armoede een ingewikkeld stelsel
van verwantschaps- betrekkingen en een merkwaardige religie tot ontwikkeling
gebracht, welke uitvoerige studie meer dan waard zijn.
Onder de veehoeders kent men ook armoelijders, zoals sommige rendier-nomaden,
die met hun kudden meetrekken, door het Siberische
klimaat met zijn strenge winters gedwongen om over grote afstanden
te zwerven. Toch zijn zij hoog ontwikkeld in vergelijking met de zamelaars
en jagers, terwijl uit de vee en schapen houdende nomaden van
Azië bij herhaling heersers over grote rijken zijn voortgekomen. Ook in
Afrika speelt de veehouderij een rol, al heeft zij daar niet zulk een ontwikkeling
bereikt als in Azië.
Het meest verbreide middel van bestaan is de landbouw, waarbij doorgaans
onderscheid wordt gemaakt tussen de knollen verbouwende lagere
en de granen telende hogere landbouwers. De grote betekenis van het
verschil tussen beide soorten gewassen ligt niet alleen in de hogere voedingswaarde
van de granen, die rijker zijn aan plantaardige eiwitten en
aan vitaminen. Granen zijn ook meer houdbaar dan de meeste knolge-
34