Untitled - Stichting Papua Erfgoed

leek zo lang geen goede methode was samengesteld, was geschiedenis.
Op een officieel bezoek aan zulk een school kwam ik in gesprek met de
leraar, die juist dit vak onderwees. Hij had er veel over nagedacht, vertelde
hij mij, maar hij meende het nu gevonden te hebben. Hij vertelde
de jongens levensgeschiedenissen van grote mannen zoals Gandhi,
Nehru, keizer Meji, Sukarno, Bismarck, Napoleon, Prins Willem van
Oranje en dergelijke. De jongens genoten ervan. Wanneer men zulk een
enthousiast verhaal krijgt, gevoelt men weer eens extra duidelijk met
hoeveel banden der zorgvuldigheid de traditie een gouverneur heeft
vastgelegd. De gouverneur heeft minzaam en met belangstelling te
luisteren en te verklaren, dat het heel interessant is. Zijn kritiek, dat het
er bij die jongens natuurlijk best ingaat omdat ieder wel een groot man
wil wezen en dit nu juist niet is wat die toekomstige opvoeders moet
worden bijgebracht, bewaart hij voor de directeur van de onderwijsdienst
bij zijn terugkeer in de hoofdplaats.
Het Europese model wordt ook met enthousiasme gevolgd waar het
de zogenaamde expressie-vakken betreft, waarvan tekenen wel één der
voornaamste is. Mijn aandacht is er voor het eerst op gevestigd bij een
bezoek aan Sydney en Port Moresby in het begin van 1951. In één van
die plaatsen ontmoette ik wijlen Camilla H. Wedgwood, die mij rondleidde
langs een tentoonstelling van tekeningen en schilderingen in
pastel en waterverf, vervaardigd door de leerlingen van de centrale opleiding
voor onderwijzers in de buurt van Port Moresby, het resultaat
van het onderwijs gegeven door een begaafd leraar, die de kunst verstond
de jongens uit zichzelf te laten tekenen. Een groep tekeningen van jongens
afkomstig van Kiwai-eiland trok mijn bijzondere aandacht. De stijl
van die tekeningen herinnerde mij levendig aan de tekeningen daar
veertig jaar tevoren door Landtman verzameld. Wij hebben er toen
lang over gepraat, wat er dan fundamenteel maar weinig veranderd is,
wanneer deze jongelui, derde generatie Christenen, zich als zij vrij gelaten
worden nog in een zelfde stijl uitdrukken als hun grootvaders.
Misschien zijn er onder Landtman's vrienden wel overgrootvaders geweest
van die jongelui van 1950. Dit terugvallen in deze stijl, wanneer
zij worden aangemoedigd uit zichzelf iets te produceren is een ernstige
waarschuwing, dat de acculturatie dezer jongelieden, ondanks uiterlijke
kentekenen van het tegendeel, ergens gestagneerd is. Zij hebben het in
ieder gevat niet tot een nieuwe, eigen stijl van expressie gebracht. Uit
hun terugval in die oude stijl te concluderen, dat zij in het geheel niet
155