Untitled - Stichting Papua Erfgoed

mij die herdruk in 1951 ter hand stelde, sprak ik mijn twijfel uit aan de
mogelijkheid van de realisering der gedachte. Ik was toen - nog maar
kort, zoals blijken zal - tot andere opvattingen gekomen dan die, waaraan
op dat moment Groves nog vasthield. De laatste keer, dat wij elkander
ontmoetten was in 1957, in Port Moresby, waar wij spraken over ontwikkeling
en onderwijs, waarbij hij de moraal heel kort samenvatte: 'No
more blending of cultures to-day.' Daar lag een tragiek in, want hij was
met Williams één der voorvechters geweest van een idee, die een - toen
- hoog ideaal vertegenwoordigde, een ideaal, dat velen van mijn leeftijd,
voor zover ze met deze zaken geconfronteerd zijn geweest, hebben gedeeld.
Dit ideaal zat er diep in. Hoe diep het zat en hoe lang het doorgewerkt
heeft, bleek mij eerst recht toen enkele jaren geleden een goede
vriend mij een nota van mijn hand uit 1950 overhandigde. Het was een
nota, welker bestaan ik volledig vergeten was. Zij was rondgezonden
aan een kleine kring van geïnteresseerden met het verzoek mij hun kritiek
te laten horen. Zij handelde over het onderwijs in Nieuw-Guinea,
dat korte tijd aan mijn zorgen is toevertrouwd geweest, nl. gedurende
het eerste jaar, dat ik er Hoofd van het Kantoor voor Bevolkingszaken
was. Voor ik naar Nieuw-Guinea vertrok om beide betrekkingen te aanvaarden,
ontwierp ik een schets van de doeleinden van dit onderwijs. Ik
heb mij de ogen uitgewreven toen ik, na zo veel jaren het stuk herlezende,
bemerkte dat mij toen als ideaal voor het dorp in Nieuw-Guinea zo
iets als de Javaanse desa anno 1934 of 1935 voor ogen had gestaan. Het
scheen ongelooflijk, dat ik in 1950 nog met zulke ideeën had rondgelopen.
Binnen een paar maanden na aankomst in Nieuw-Guinea had ik ze radicaal
laten varen.
Vanwaar die omzwaai, eerst bij mij, later bij Groves, die, ouder dan ik,
dieper gehecht was aan een ideologie, waarvoor hij een langer en bewogener
strijd had geleverd? Die omzwaai betekende, dat wij het ideaal
van het voortbouwen op het oude hadden laten varen voor de veel simpeler
opgave alleen het nieuwe te brengen. Het laten varen van de gehechtheid
aan het oude betekende in wezen een ingrijpende intellectuele
operatie. Wij allen waren - en zijn! - opgevoed in de gedachte, dat ontwikkeling
geleidelijk gaat en fasen doorloopt. Voor de tweede wereldoorlog
was het ketterij te menen, dat het mogelijk zou zijn, dat kort na
India en Pakistan niet alleen Burma, Vietnam en Indonesië onafhankelijk
zouden kunnen zijn, maar zelfs de landen van zwart Afrika, landen die
66