Untitled - Stichting Papua Erfgoed

aankweken van een bundel tevoren keurig op een lijstje geschreven
eigenschappen. Een mens is een persoon, geen optelsom van eigenschappen,
geen mecaniek waaraan men naar believen knutselen kan. Door de
aandacht te richten op discrete, op zichzelf staande eigenschappen kan
men er nog wel in slagen het kind een bepaalde mate van dressuur op
te leggen, maar men mist juist datgene, waarom het gaat, namelijk de
persoon in haar relatie tot haar wereld, dat is, tot mensen en dingen.
Hoe staat het kind daar tegenover, wat verwacht het ervan en wat wil
het ermee ? Om die persoon en haar centrale houding tegenover de wereld
gaat het.
Op zulk een taak is de school slecht voorbereid. Het gaat immers
vooral om datgene, wat in het westers onderwijs impliciet als aanwezig
is voorondersteld. Daarenboven, de school komt eerst laat aan bod en
heeft - buiten het gunstige geval van de kostschool - slechts voor een
beperkt deel van de dag zeggenschap over de kinderen. Laat men zich
vooral geen illusies maken over de macht van de school als opvoeder.
De macht van de opvoeder reikt in het algemeen niet ver, ook die van
de ouders niet. Ieder, die kinderen heeft, weet daarvan mee te praten en
men moet zich maar niet voorstellen, dat het in de buiten-Europese
wereld anders is. Wanneer men de school een taak toedenkt in de vorming
van de persoonlijkheid van het kind, dan kan het nooit een taak zijn,
die iets gemeen heeft met de vroegtijdige conditionering, welke westerse
kinderen vanaf hun prilste jeugd interesseert in het manipuleren van
dingen en in het volbrengen van via het spel zelf-opgelegde taken. De
school kan die functie niet overnemen. Zij kan ook niet voor maatschappij
spelen en het kind de weelde bieden van het schouwspel, dat een bouwwerk
oplevert waar het kind dagelijks langs komt en waar het, iedere
keer een paar minuten of langer kijkend, zijn ogen te gast laat gaan
vanaf het graven van de bouwput tot het onder de kap brengen van de
bovenste verdieping. Evenmin kan men van de school een speeikamer
maken, waar eindeloos gemanipuleerd wordt met treintjes en bouwdozen.
Het enige, wat binnen het bereik van de school ligt, is het wekken
van belangstelling: belangstelling voor her manipuleren van dingen,
belangstelling voor het wel en wee van de medemens, belangstelling
voor de wereld waarin men leeft en voor de nog grotere wereld daarbuiten.
Belangstelling betekent motivering; zij geeft richting aan het leven.
Zou men deze taak aan de school stellen, dan valt er heel wat te doen,
zowel in de school als daarbuiten. Het is namelijk een taakomschrijving,
152