Untitled - Stichting Papua Erfgoed

leek op slechts één derde van die van de Britse student te liggen. Deproef
was een te beperkte om er al te ver strekkende conclusies aan te verbinden,
maar men mag er toch wel uit afleiden, dat lezen eerst echt belangrijk
wordt, wanneer het een gewoonte geworden is. Bij kinderen, die
maar enkele jaren de school bezocht hebben - leerplicht bestaat in de
meeste landen niet en kan ook niet afgedwongen worden wegens gebrek
aan plaatsingsmogelijkheid - gaat wat ze leerden vaak weer te loor.
Onder de bezoekers van alfaberisatie-cursussen voor volwassenen bevindt
zich altijd een vrij belangrijk percentage van mensen, die enkele
jaren hebben school gegaan en het lezen en schrijven sedert weer
verleerd hebben. Hun aantal vormt een duidelijk bewijs, hoe slecht het
met de lectuur voorziening staat. Dat neemt niet weg, dat men steeds
opnieuw de analfabetisme-bestrijding ter hand neemt zonder vooraf de
middelen beraamd te hebben om te zorgen, dat die mensen na voltooiing
van de cursus lezen blijven. Het is het op ieder terrein weerkerend
misverstand, dat mensen, wanneer ze eenmaal iets geleerd hebben, het
geleerde ook zullen gebruiken. Men mag dat pas verwachten, wanneer
het gebruik gewoonte is geworden. Die gewoonte-vorming vraagt om
ruime beschikbaarheid van lectuur. Wanneer het daaraan mangelt is de
snelheid, waarmee men leest - een belangrijk punt, wanneer het erom
gaat informatie te krijgen uit lectuur - al spoedig teruggelopen tot die
van spellen. Na een tijdje kan men een tekst alleen nog maar ontcijferen,
maar is er van lezen al lang geen sprake meer.
De problemen, die aan lectuurvoorziening vast zitten, vormen een
bijzonder ingewikkeld complex van vraagstukken. Afrika heeft het op
dit punt bijzonder moeilijk, omdat er zo veel verschillende talen gesproken
worden; slechts weinige hebben een zo groot aantal sprekers,
dat het de moeite loont in die talen gedrukte werken of bladen uit te
geven. Het zouden er meer kunnen zijn, indien men bereid was geld uit
te geven voor de aankoop van boeken of bladen. Maar ook hier mangelt
het; bij gebrek aan gevestigde leesgewoonten geen aankoop van boeken;
bij gebrek aan kopers geen uitgevers en geen boeken; bij gebrek aan
boeken geen leesgewoonten. Het is een moeilijk te doorbreken cirkel;
wie leest, leest meestal Engels of Frans. Uitgaven in Afrikaanse talen
zijn beperkt in aantal en omvang. Voor het onderwijs en voor massale
alfabetisering betekent dit een ernstige handicap. In vele gevallen moet
men, om lezen te kunnen, er een vreemde taal bij leren, wat het wel een
heel zware opgave maakt. Aan die taak zit, als het een Europese taal is,
158