Untitled - Stichting Papua Erfgoed

vinden voor werk over zee. De hulpverlening gaat vergezeld van hulpverleners
en die hulpverleners zijn voor het ontvangende land een probleem
op zichzelf. Men behoeft daarom de juistheid van het gebruik van de
term neo-kolonialisme niet toe te geven. Uit de praktijk blijkt, dat de
hulp ontvangende landen in staat zijn eigen initiatief en handelingsvrijheid
met groter volkomenheid te handhaven dan men op grond van de
omstandigheden - achterlijkheid en armoede - voor mogelijk zou hebben
gehouden. De term neo-koloniaal is dan ook gechargeerd, maar dat
behoeft ons niet te weerhouden om de kritiek, die zij inhoudt, ter harte
te nemen.
Die kritiek werpt licht op onze eigen motieven voor verlening van
hulp op grote schaal, die ons zelf duister zijn. Onze rationaliseringen
van het waarom der hulpverlening zijn alle voor weerlegging vatbaar
en bijster weinig overtuigend van aard. Buitenstaanders hebben daar
vaak een scherper inzicht in dan de betrokkenen zelf, al moet men ook
bij die buitenstaanders rekening houden met vooroordelen, die hun
historische grond hebben. Zulk een vooroordeel is de gedachte, dat de
hulpverlening op imperialisme berust. Het valt met dat imperialisme
wat mee; anders was er wel langer en verbetener gevochten om de
koloniale macht te behouden. De koloniale mogendheden hebben zich
hier en daar weliswaar scherp verzet, maar alles bijeen nemende ontkomt
men niet aan de conclusie, dat zij hun posities met verbluffende
snelheid hebben geliquideerd. Het kernpunt van de kritiek vervat in
de term neo-kolonialisme wordt zodoende de voortgaande intensieve
bemoeienis der vroegere machthebbers - en van tal van andere westerse
mogendheden met hen - met de vroeger koloniaal bestuurde gebieden.
Die blanken kunnen het niet opgeven; zij zijn door de achterdeur der
hulpverlening inderdaad weer terug. Zij kunnen het eenvoudig niet
laten.
Zij kunnen het niet laten. Is het zo vreemd? Is er niet alle reden om
iets dieper dan de oppervlakte te zoeken wanneer de voor hulpverlening
opgegeven redenen op tal van contradicties stuiten? Wij kunnen het
onszelf gerust toegeven, dat wat ons drijft naar die landen overzee
sterker is dan wij zelf. De wereld lokt ons, zoals zij ons vanaf de 16de
eeuw gelokt heeft. Het is een wereld, die op allerlei wijzen roept om
vormgeving, een wereld, waar de mens de hand nog niet op gelegd
heeft. Wat dat inhoudt, kan men waarnemen, wanneer men in een klein
vliegtuig over Afrika vliegt. Dan ziet men beneden zich drie soorten
169