Untitled - Stichting Papua Erfgoed

van die der school. 8 Aan die wendbaarheid ontbreekt het. Men verzekerde
mij bij een bezoek aan één der Afrikaanse universiteiten, dat het zelfs
bij de studenten in de technische wetenschappen daaraan mangelt.Wanneer
aanstaande civiel-ingenieurs een berekening moeten maken van de
noodzakelijke diepte ener rivier om bij een gegeven breedte een bepaalde
watermassa te kunnen verwerken en zij maken in die berekening een
fout, dan is dat niet erg. Wanneer daar evenwel antwoorden uitkomen
van resp. 289 meter en 10 cm en die antwoorden worden zonder kritisch
commentaar als oplossing gepresenteerd, dan is dat laatste wel erg. Dan
is het duidelijk, dat elk inzicht in de relatie met de werkelijkheid ontbreekt.
Van echte "wendbaarheid" van het geleerde is in zulk een geval
geen sprake.
Die wendbaarheid bij te brengen is in een ontwikkelingsland een voor
de school bijster moeilijke opgave. Zij ontvangt geen hulp van het milieu,
het milieu werkt zelfs tegen. Wat men daar van leren afweet, heeft juist
betrekking op correct uit het hoofd leren en niet op het gebruik van het
geleerde als een techniek, die voor veelzijdige toepassing geschikt is.
Ook in de moderne tijd blijft hier aan de begrippen leren en school iets
kleven van de religieuze eerbied voor het geheimzinnige woord uit
schrift of traditie, dat precies moet worden herhaald en niet dan met
schroom op de lippen mag worden genomen. Daarom is het woord
kennisoverdracht zulk een gevaarlijk woord. Het kost hem, die wat
langer in de ontwikkelingslanden vertoefd heeft, geen moeite zich die
overdracht visueel voor te stellen. De ellebogen voor tegen het iijf, de
handen naast elkaar met de palmen opwaarts naar voren uitgestoken en
bedekt met een witte doek, staat de leerling tegenover de Leraar, die er
zijn kennis op neerlegt. De leerling neigt het hoofd, hij raakt de kennis
op het doekje met het voorhoofd aan en legt vervolgens doekje plus kennis
op het hoofd. 'Ik leg uw woorden op mijn hoofd', is een niet onbekende
zegswijze. Lezers die menen, dat dit een flauw litteraten-grapje is, mogen
zich verzekerd houden, dat dit grapje exacter weergeeft wat pure kennisoverdracht
inhoudt, dan lange vertogen. Veel onderwijs wordt aldus
ontvangen en gedeponeerd.
Ik mag ter illustratie wel een verhaal inlassen, mij in Afrika verteld
en in dit verband relevant. Ik sprak met een autoriteit op het gebied
van onderwijzersopleiding over het feit, dat goed opgeleide onderwijzers
zo gemakkelijk voor het onderwijs verloren gaan en dat zij, door hun
superieure opleiding, zich op het platteland vereenzaamd en gefrustreerd
149