Untitled - Stichting Papua Erfgoed

hun eerste aanleg aan de koloniën, die bijna overal de grondslag hebben
gelegd voor een nieuw staatsburgerschap en staatsbewustzijn. Dat
geldt zeer in het bijzonder voor Afrika bezuiden de Sahara. En de spoorwegen
in Afrika danken hun ontstaan aan - mirabile dictu - het Verdrag
van Berlijn, waar het koloniaal imperialisme zijn toppunt bereikte. Het
is bepaald niet alles schade en droefenis geweest, wat het koloniaal beheer
gebracht heeft.
In de ontwikkelingslanden gelooft men er dan ook niets van, dat de
ontwikkelingshulp door boete en berouw zijn ingegeven. Daar ziet men
alleen, dat de blanken, door de voordeur uitgedreven, thans door de
achterdeur der hulpverlening weer binnenwandelen en dat niet met
één of twee tegelijk, maar in stromen. Er zijn in vele landen meer blanken
dan vroeger en zij doen tot op grote hoogte hetzelfde wat zij vroeger deden:
veranderen, hervormen. Zij zijn zo talrijk en enthousiast, dat men in de
ontvangende landen noodzakelijk het gevoel moet krijgen dat deze helpers,
liet men hen hun gang gaan, de lokale autoriteiten alles uit handen zouden
nemen om opnieuw als regelaars op te treden. Het is waarlijk niet zo
vreemd, dat men wantrouwig tegenover hen staat en ronduit spreekt
van neo-kolonialisme. Het gebruik van die term is bepaald niet alleen
maar een uitvloeisel van het feit, dat in die landen overal nog westerse
firma's werkzaam zijn, welker gedijen - als ze werkelijk gedijen, wat
zeker niet met alle het geval is - de afgunst opwekt. Het gebruik van de
term neo-kolonialisme berust op een breder patroon van ervaringen.
Men kan de toepasselijkheid van deze term bestrijden met het argument,
dat de ontwikkelingslanden, anders dan in een echt koloniale
situatie, het initiatief onverkort behouden hebben en zelf in vrijheid
over eigen lot beslissen kunnen. Dat is echter maar een halve waarheid.
Niemand beslist in volle vrijheid over eigen lot en dat is zeker niet het
geval met de ontwikkelingslanden, welker regeringen zich gebonden
weten door hun eigen nood en moeilijkheden. Het liefst zou men - dat
spreekt immers vanzelf- alles zelf doen. Die helpers staan de vervulling
van dat verlangen in de weg. Men heeft echter hulp wel degelijk nodig
en door die hulp is men gebonden aan de hulp verlenende landen. Die
landen blijken alle verlangend te zijn een zo groot mogelijk aantal van
hun eigen mensen als helpers in het ontwikkelingsland te werk te stellen.
De hulp verlenende regeringen zouden het misschien zelf nog wel anders
willen, maar zij staan onder druk van universiteiten en groeperingen
in eigen land, die er alle op uit zijn zoveel mogelijk gelegenheid te
168