Untitled - Stichting Papua Erfgoed

om het effect van het leren bij dieren vast te stellen. Linton maakt melding
van een proef met jonge katten, waarvan de helft buiten tegenwoordigheid
van de moeder (en van katten in het algemeen) groot gebracht
werd, terwijl de andere helft door de moeder werd verzorgd. Van de
laatste bleek 85% op een leeftijd van vier maanden goede muizenvangers
te zijn, van de eerste slechts 45%. 4 Leren speelt dus wel een rol, maar
het gaat bijzonder vlot. Het steunt op een erfelijke aanleg, op erfelijke
gedragspatronen, waarvan men bij de mens geen parallel vindt.
De mens heeft iets anders; hij heeft een verbazingwekkend lange jeugd.
De juveniele periode van het menselijk individu duurt ca. 12 jaar. Dat is bij
geen enkel ander zoogdier het geval. Die periode dient om te leren. Ziet
men toe hoe dat gaat, dan blijkt dat hij letterlijk alles leren moet en nergens
steun vindt in erfelijk bepaalde gedragspatronen. Zelfs het rechtop
lopen moet hij leren. Als men het hem met leren of althans voordoen zou,
is het niet zeker dat hij inderdaad tot rechtop lopen komen zou. Er zijn
nl. een paar gevallen bekend van door dieren, met name wolven, groot
gebrachte kinderen, waarvan er één redelijk goed beschreven is. 5 Deze
kinderen liepen niet; zij hadden geleerd zich met grote snelheid op handen
en voeten voort te bewegen. Het gaat hier niet om een sprookje als
dat van Romulus en Remus, maar om een hoogst uitzonderlijk gebeuren,
dat de waarde heeft van een experiment. Het bewijst, dat zelfs het
rechtop lopen geen gepreformeerd, erfelijk gedragspatroon is. Voor een
succesvolle uitoefening van zijn levensfuncties is de mens dus in zeer bijzondere
mate aangewezen op opvoeding. Die opvoeding kan effectief zijn,
maar ze kan ook vol fouten zitten. Dat betekent, dat verschillen in
wat wij begaafdheid noemen, in hoge mate het produkt zijn van de
opvoeding en van toevallige omstandigheden, die tijdens het opgroeien
invloed op het kind uitoefenen. Wij plegen begaafdheid af te meten aan
intelligentie en wij verheugen ons in het feit, dat er methoden bestaan
om intelligentie te meten. Zulk een meting levert een intelligentie-quotiënt
(I Q) van een bepaalde waarde op. Het zal na het voorgaande duidelijk
zijn, dat dit IQ niet de erfelijk bepaalde intelligentie aangeeft, maar
de intelligentie zoals die zich als effect van opvoeding en verzorging bij
het individu heeft ontwikkeld. De eigenlijke erfelijke aanleg blijft aan de
waarneming onttrokken, omdat de onderzochte individuen altijd reeds
op één of andere wijze zijn gesocialiseerd of geconditioneerd.
Men heeft dit niet altijd ingezien. Jaren geleden dacht men in het IQ_
een betrouwbare maatstaf te hebben voor de bepaling van de erfelijke
J5