Untitled - Stichting Papua Erfgoed

openlijke werkeloosheid aan industrialisatie voorafgaat. Men kan hier
tegenover stellen, dat het geheel een geleidelijk proces is en deze overgang
van landarbeid naar industrie-arbeid dus niet per se met ernstige
werkeloosheid gepaard behoeft te gaan. Ik vrees, dat men zichzelf hiermee
te gemakkelijk in slaap wiegt. Geleidelijkheid wordt altijd voorgeschreven,
wanneer men moeilijkheden heeft, die men niet goed kan
overzien. Het feit ligt daar, dat men reeds lang kampt met verborgen
werkeloosheid. Die moet aan het licht treden zodra de landbouw gerationaliseerd
wordt. Dat impliceert schokken, zoals ook de huisvesting
van arbeiders in nieuwe industriële centra vrijwel noodzakelijk met
schokken gepaard gaat. Huisvesting vraagt altijd kapitaalsinvestering,
in dit geval een investering waarvoor het geld niet aanwezig is.
Desondanks is het niet een geheel hopeloos probleem, want industrialisatie
behoeft niet noodzakelijk in steden plaats te vinden. Juist kleine
industrie en levensmiddelenindustrie kunnen zeer goed tot ontwikkeling
gebracht worden in kleine centra op het platteland, mits energie en
vervoersmogelijkheid beschikbaar zijn. Elektriciteit - en sommige ontwikkelingslanden
hebben grote mogelijkheden tot omzetting van waterkracht
in elektrische stroom - biedt een belangrijke mogelijkheid tot
distributie van energie ook in meer afgelegen streken. In zulke kleine
centra is het bovendien heel wat eenvoudiger voor redelijke huisvesting
te zorgen dan in een grote stad, terwijl men in zulke plaatsen ook het zo
nijpende probleem vermijdt van het transport naar en van het werk.
Vooral in de ruim - veel te ruim - gebouwde Afrikaanse steden is de
afstand naar het werk een pijnlijke belasting van het budget en een
grootscheepse verspilling van kostbare tijd.
Kleine industrieën in kleine centra hebben het bezwaar, dat ze meestal
ver verwijderd liggen van de plaatsen, waar technische experts beschikbaar
zijn om bij moeilijkheden met de apparatuur de helpende hand te
bieden. Die technische experts zal men dus in ruimer mate moeten opleiden.
Want tegenover dit nadeel staat het grote voordeel, dat landelijke
centra uit een oogpunt van aanpassing der industrie aan de levensgewoonten
der bevolking de grootste voordelen bieden. In Japan, en dat
is een argument, is men ook op deze wijze te werk gegaan. Met het oog
op de toekomst is het belangrijk echte stedelijke centra op het platteland
aan te kweken. Een moderne landbouw heeft die nodig. Voor de
mensen in de eerste fase van industrialisatie is het kleine plattelandscentrum
in elk opzicht een uitkomst: in levenssfeer, in afstand van het
128