Untitled - Stichting Papua Erfgoed

wijde hartvaten en derhalve vermoedelijk beri-beri (een avitaminose-B)
in de hartstreek. De eerste drie gevallen kwamen kort op elkaar en alarmeerden
mij. Het betrof lieden uit het diepste binnenland. Er waren er
meer uit die streek en de anderen zijn toen met spoed overgebracht naar
Moeting, in het binnenland. Daar was een kleine hulpgevangenis en de
voeding was daar bepaald minder goed voor potentiële beri-beri patiënten
dan in Merauke. Toch is er geen één meer gestorven; sterker nog, er
was onder de overlevenden één man, die echt beri-beri had. Hij genas in
Moeting. Hij en zijn vrienden danken hun leven aan het ingrijpen van de
resident, wijlen dr. B. J. Haga, die mijn ambtelijk gratie-voorstel terzijde
legde, de strafplaats wijzigde en de straffen, die hij als revisie-rechter eerder
bekrachtigd had, nu opnieuw in revisie wijzigde en terugbracht tot
een halfjaar verblijf in Moering, een handelwijze, die zo schromelijk afweek
van het juridisch begrip revisie, dat de assistent-resident, door
wiens handen de stukken gegaan waren, de behoefte gevoelde uitdrukkelijk
te verklaren, dat hij de gratie-procedure (die via het Hooggerechtshof
loopt) had aanbevolen. Haga, de materie boven de vorm stellende,
had anders beslist. Hij vreesde, dat de betrokkenen overleden zouden
zijn lang vóór het Hooggerechtshof een advies had uitgebracht, terwijl
hem ook de bevoegdheid tot voorlopige in vrijheid stelling ontbrak.
De juridische aspecten van het geval kunnen verder buiten beschouwing
blijven. De suggestibiliteit dezer Papoea's bleek mij ruim een jaar
later opnieuw. Er heerste een slepende, maar hevige influenza-epidemie
die in het binnenland verschrikkelijk huis hield. In het zoeven genoemde
dorp Moeting was in een halfjaar tijd 25% van de bevolking ten grave
gesleept. "Uit ditzelfde dorp waren zeven mannen opgesloten in de gevangenis
te Merauke. Zij hadden een tovenares vermoord en daarvoor
bad ik hen veroordeeld tot zeven maanden elk, de aanvoerder van de
groep tot elf maanden. Thuis gekomen van een bezoek aan hun zwaar
getroffen dorp vernam ik, dat zes van de zeven ook influenza hadden en
dat twee van hen door de dokter waren opgegeven, terwijl hij voor een
derde weinig hoop meer koesterde. Ik ben toen de gevangenis binnengewandeld
en heb hun verteld hoe het te Moeting er voor stond, hen
erop wijzende, dat het hun dure plicht was beter te worden, omdat zij
zich eenvoudig niet permitteren konden ook dood te gaan. Zij zijn allen
genezen. Het inzicht, dat mij tot dit optreden bracht, had mij helaas
ontbroken toen ik de strafmaat bepaalde. Toen de zeven maanden om
waren gingen zes mannen terug naar Moeting. De zevende had nog vier
47