Untitled - Stichting Papua Erfgoed

die zich niet tot het schoolonderwijs behoeft te beperken maar perspectieven
biedt ver daarbuiten. Ook voor alle voorlichtingsarbeid en onderwijs
aan volwassenen is het wekken van een nieuwe belangstelling een
zaak van fundamenteel gewicht. Wanneer men eraan begint, zal men
er zich echter terdege op dienen te bezinnen hoe en waarvoor men belangstelling
wekken wil om datgene te bereiken wat men beoogt, een
heroriëntatie van de levenshouding en -instelling. Het gaat niet om
indoctrinatie, maar om het openstoten van vensters, niet om propaganda
maar om activering van mensen. Een programma op te stellen van
panklare ideeën is een betrekkelijk eenvoudige zaak, maar het gereed
hebben en beschikbaar maken van iets, wat de fantasie van de mensen
- en vooral ook van jonge mensen - gaande maakt, is moeilijker en kostbaarder
dan men denkt. Wat men nodig heeft is niet een voorlichtingsapparaat
of een cyclus van films, maar literatuurvoorziening, boeken,
tijdschriften en weekbladen en men behoeft onderwijzers en voorlichters,
die deze middelen weten te gebruiken om jonge en oudere mensen aan
het lezen en denken te zetten.
De praktijk van bet onderwijs is op dit alles maar slecht ingesteld.
Wie in die praktijk wat rondkijkt bemerkt al spoedig, dat het maar zelden
gelukt los te komen van het westerse voorbeeld. Aan eigen taakstelling
is men nog nauwelijks toe, laat staan aan uitbreiding van die taak. De
kans om in de hogere klassen der lagere school de inhoud van het onderwijs
te relateren aan eigen land en omgeving wordt herhaaldelijk gemist,
ook al heeft het aan pogingen niet ontbroken om daarin verbetering te
brengen. Het is thans niet meer zoals in de beginjaren van het onderwijs
in de toenmalige koloniën. Toen werden de kinderen in Britse gebieden
vergast op de details van de Rozen-oorlogen, terwijl zij in Franse koloniën
de departementen van Frankrijk op een rijtje leerden en ingewijd
werden in de geheimen van de eigenzinnige kalender der Franse revolutie.
In Nederlands-Indië leerden zij in die jaren de kanalen van Groningen.
Dat alles is nu wel verleden tijd. Daar is van alles voor in de plaats
gekomen, maar of het nu zo geworden is, dat het dienstbaar gemaakt
kan worden aan de prikkeling van de fantasie der kinderen ? Ik vrees, dat
dit moet worden betwijfeld. Nergens heeft men zo veel moeite aan
besteed als aan de samenstelling van leesboekjes voor de lagere scholen.
Zij zijn grondig aangepast en toch heb ik, waar ik ze inkeek, nooit de indruk
gekregen, dat ze veel verschilden van Ot en Sien. In Fidji, in Port
Moresby, in Hollandia, in Djakarta, in Afrika, het waren altijd weer
153