Untitled - Stichting Papua Erfgoed

schappen doen of in het briefkaarten en postzegels kopen op het postkantoor.
Vader behoeft er niet uit te rekenen hoeveel rollen behangselpapier
er nodig zijn om de huiskamer op te knappen of hoeveel prikkeldraad
hij nodig heeft om de afzetting van een bepaald stuk weiland te
vernieuwen. Het boekje voor de bakker, de melkboer en de kruidenier
is een onbekende zaak. Het kind ziet thuis zelden iemand lezen; zelfs
een krant ontbreekt meestal en boeken zijn een zeldzame luxe. De
school hoort tot een andere wereld dan de wereld thuis. Het geleerde
vindt daar geen toepassing; het kind kan in huis nergens met zijn kennis
terecht. Wanneer een jongen ouder wordt en de middelbare school bezoekt
is er meestal geen sprake van, dat hij thuis met zijn kennis zou
kunnen experimenteren door stiekum de elektrische stroom af te tappen
om via een weerstandje, desnoods een glas water met een zoutoplossing,
zwakstroom voor één of ander apparaatje te verkrijgen. Waar zou hij de
tangen, het koperdraad en andere snorrepijperij vinden in een milieu,
dat niet knutselt? En waar vindt hij het zwavelijzer, het zoutzuur of het
kaliumchloraat om zwavelwaterstof of één of ander primitief soort vuurwerk
te maken ? Al wat hij uit boeken leerde blijft doorgaans op de meest
ongezellige manier buiten toepassing.
Het idee zelf, dat men boekenkennis zou kunnen toepassen, is een idee,
die in het traditionele milieu niet thuishoort. Het leren, dat men er kent,
is uit het hoofd leren, het correct reciteren van een tekst, zoals dat op
de Islamitische godsdienstschool wordt onderwezen. Dat moet heel
precies gebeuren, want het zijn in de meest letterlijke zin Gods eigen
woorden, waaraan geen tittel of jota kan worden veranderd. Dit correct
reciteren is een op zichzelf verdienstelijke bezigheid; het is ook een
noodzakelijke voorwaarde voor wie zich begeven wil op de weg naar
mystieke contemplatie, evenals voor hem, die zich interesseert voor de
godsdienstige wet. Het laatste zou van praktisch belang kunnen zijn,
doch is het maar zelden. Wie zich in de wet verdiept dient zich te wijden
aan een zeer bijzondere casuïstiek, die van het leven van alle dag even
ver verwijderd is als de bloeitijd van de discussie der wetgeleerden,
welke in de derde eeuw Hidjrah eindigde.
Het onderwijs kan dit aanleunen tegen de praktijk van het leven echter
niet missen. Leren is geen zaak van iets op een rijtje kunnen opzeggen,
het gaat erom, dat het geleerde, gelijk C.F. van Parreren het uitdrukte,
wendbaar wordt, d.w.z. in het bewustzijn gereed ligt om te worden toegepast
in allerlei situaties, ook situaties die fundamenteel verschillen
148