Untitled - Stichting Papua Erfgoed

epaald zijn. Er hoort iets bij: zij worden van geslacht op geslacht overgedragen.
Op dit punt echter wordt het zaak voorzichtig te zijn. De
term leren kan hier verwarring wekken. Leren suggereert een opzettelijk
bezig zijn en dat behoeft doorgaans niet het geval te zijn. Buiten de
schoot - die een laatkomer is in de geschiedenis der mensheid - verloopt
het leerproces grotendeels onopzettelijk, soms als spel, vaak onbewust
nis vanzelf. Dit als vanzelfsprekend imiteren, dit gedachteloos overnemen
van ideeën en gewoonten, wordt nauwelijks nog door de term leren gedekt.
Van veel meer belang echter is het feit, dat in die overdracht nog
geheel andere factoren een rol spelen. Het kind leert en imiteert niet alleen,
het reageert ook. Het is een zelf, dat uit zichzelf reageert op zijn
milieu, d.w.z. op het totale complex gevormd door opvoeders, andere
mensen en het natuurlijk milieu waarin het opgroeit. Zo schrijft Barnouw
het afhankelijke in het optreden der Wisconsin Chippewa Indianen
toe aan de bangmakerij voor geesten en toverij, waarmee ze worden opgevoed,
aan de neiging van ouderen om jongeren in het ongewisse te laten
omtrent hetgeen aan gebeurtenissen voor de deur staat en aan het
ceremoniële vasten op veel te jeugdige leeftijd, alle factoren, die het kind
doen opgroeien in onzekerheid, met een grote behoefte aan meerdere geborgenheid
en met rancune tegenover de vader-figuur in zijn omgeving, 11
Op soortgelijke wijze legt Goodenough verband tussen de ongeregelde
en vaak onvoldoende voeding van het kind op Truk en de gewoonte bij
feesten de feestgever geheel 'leeg' te eten, 12 d.w.z. zoveel te eten, dat hij
op een gegeven ogenblik beschaamd erkennen moet zijn gasten niets
meer voor te kunnen zetten. De hier beschreven opvoedings-situaties
zijn voor opvolgende generaties ongeveer identiek, met als gevolg overeenkomstige
attituden in die generaties. Cultuur heeft dan ook duidelijke
permanentie, blijft dezelfde van geslacht op geslacht.
Zij blijft evenwel niet volmaakt dezelfde. Cultuur is wel permanent,
maar cultuur verandert ook. Elke cultuur verandert, hetzij langzaam,
hetzij snel. Barnett heeft er terecht op gewezen, dat cultuurverandering,
innovatie, een normaal verschijnsel is, dat overal voorkomt. De stimuli,
waarop de mens reageert, zijn nooit geheel identiek en de omstandigheden,
waaronder deze stimuli gepresenteerd worden, wisselen voortdurend.
De vaak voor uiterst geborneerd versleten primitieven behoeven
een grote mate van inventiviteit om zich in leven te kunnen houden in
een hun maar al te vaak vijandige, wispelturige natuur. Inventiviteit is
niet aan cultuur of ras gebonden. De mens moet telkens 'iets doen' en al
21