Untitled - Stichting Papua Erfgoed

zien, dat mensen die lang in zulke streken gewoond hebben, de neiging
vertonen er ook in te geloven. In 1940 kwam een bijzonder boze, blanke
hoofdambtenaar bij mij zijn woede luchten over een andere blanke hoofdambtenaar,
die aan derden had verteld, dat zijn tegenslag in het ambtelijk
leven het gevolg was van het feit, dat mijn boze vriend peperkorrels
onder zijn stoel had gestrooid. Ofschoon ik de boosheid van mijn vriend
even dwaas vond als het geroddel van de ander, heb ik mijn verbazing
zo goed mogelijk verborgen gehouden. Wat mij intrigeerde was de waarde,
die mijn vriend door zijn boosheid over de suggestie, dat hij peperkorrels
zou hebben gestrooid, aan die malle peperkorrels bleek te hechten.
Wanneer ik de beschuldigde was geweest, zou ik nooit boos geworden
zijn.
Dat wil intussen niet zeggen, dat men magie als dom bijgeloof en dus
als onbelangrijk beschouwen kan. Er zijn heel wat mensen aan toverij
gestorven. Zo in het volgende verhaal, medegedeeld door Beaver uit de
tijd, dat hij resident-magistrate te Dam (Western Division of Papua)
was. Hij had een man in de gevangenis, die wegkwijnde. Hij vertelde,
dat hij betoverd was en sterven zou, indien de tovenaar niet zelf zijn
magie te niet deed. Dat betekende, dat hij losgelaten zou moeten worden.
Beaver dacht daar uiteraard niet over en trachtte de man gerust te
stellen door hem te verzekeren, dat geen toverij binnen de omheining
van de gevangenis effect kon hebben, doch enkele dagen later was de
man dood. 4 Het verhaal van Beaver staat niet op zichzelf. Er zijn tal
van zulke verhalen in omloop en ze zijn waar ook. Men is erin geslaagd
daar enkele onderzoekingen over te doen, waarbij gebleken is, dat men
met shock-verschijnselen te maken heeft. De man, die gelooft betoverd
te zijn, geraakt in een shock-toestand, waardoor een overmatige hoeveelheid
adrenaline wordt afgescheiden, die in de bloedbaan komt en een
acute verwijding van de hartslagader - en het hart - tot gevolg heeft,
waardoor de patiënt in zeer korte tijd succombeert. 5
Dit komt precies overeen met mijn eigen ervaringen in de tijd, dat ik
controleur te Merauke was. Ik heb er zes gevallen meegemaakt van
mensen, die in de gevangenis stierven aan geen andere kwaal dan wat
kennelijk heimwee was. In alle zes gevallen kwam de patiënt des middags
thuis van het werk buiten de omheining der gevangenis, klagende
over een harde buik, waarna hij de andere ochtend dood op zijn slaapplank
gevonden werd. Andere symptomen ontbraken. In alle zes gevallen
werd sectie verricht en in elk van die gevallen was de uitslag: ver-
46