Untitled - Stichting Papua Erfgoed

maatschappij, waar grove zonden niet bedreven worden. Er is geen erger
tirannie dan de tirannie der deugd* en in het begin van 1941 komt de
reactie, vrijwel ineens: het overgrote deel der Christenen gaat niet ter
kerk. Ze zijn er ook later niet weergekeerd. De zaak was, dat er geruchten
gingen over de komst van John Frum, een Amerikaan, die voorspoed
en rijkdom zou brengen. In afwachting van zijn komst keerde men weer
tot oude tradities en daar is men bij gebleven, ook nadat de verwachtingen
aanmerkelijk bekoeld waren. Men heeft een eigen religie gecreeerd,
die zich handhaaft tegenover het Christendom, omdat zij eigen is.
Daar zit een belangwekkend moment in, dat van het bewust worden
van eigen identiteit, dat hier echter niet tot grote wasdom komen kon,
omdat de bevolking te zeer haar afhankelijkheid voelt van handel en
scheepvaart van buiten.
Een element van vlucht steekt ook in de populariteit, die de talrijke
Christelijke en Mormoonse opwekkingsbewegingen op vele plaatsen
ter wereld genieten. De mensen geven aardse verwachtingen op voor de
hoop op het eeuwige vaderhuis. Politieke verwachtingen of politiek
verzet spelen geen rol, waar de wereld als zodanig haar belang verliest.
Europese waarnemers plegen nogal afwijzend te staan tegenover deze bewegingen,
hetzij omdat zij, zelf onkerkelijk, dit geloof als grove dwaling
beschouwen, dan wel omdat zij als kerkmensen dit sectarisch optreden
veroordelen. Ik heb echter een Papoea gekend, die een dief en een dronkaard
was. Hij kwam tot bekering door middel van de Pinksterbeweging
en sedert heeft hij door aanleg van tuinen en verkoop van groenten geld
verdiend, dat hij besteedde om daarvan een tien of twaalf kinderen van
buiten te onderhouden, die hij op die wijze in staat stelde in Hollandia
de school te bezoeken, jaar in, jaar uit. Ik heb voor die man diep respect.
Zijn levensgeschiedenis leert mij, dat juist deze bewegingen met hun
beroep op echte moraliteit wel eens een heel wat hechter grondslag zouden
kunnen leggen voor economische groei en sociale ontwikkeling dan
* Ik heb eens staande gehouden tegen een vergadering van missionarissen en
zendelingen, dat elk mens recht heeft op zijn legitieme portie zonde. Ik heb daar
niet veel piezier aan beleefd. Mij is met nadruk duidelijk gemaakt, dat de formulering
theologisch onverteerbaar is. Ik moet dat wel toegeven; het woord
legitiem is wel wat uitdagend. Wat de zaak zelf betreft, ben ik echter nog steeds
van oordeei, dat zeker zij, die geloven dat elk mens in zonde ontvangen en geboren
wordt, tegen deze opvatting geen ander bezwaar kunnen hebben dan
het woord legitiem, dat tekort doet aan liet Christelijk besef, dat deze onvermijdelijkheid
minstens betreurenswaardig moet worden genoemd.
83