Untitled - Stichting Papua Erfgoed

De belangrijkste van de door hem beschreven bewegingen is die van
het Kimbangisme. 7 Zij ontstaat in 1921 in voormalig Belgisch Kongo,
wanneer Simon Kimbangu zich opwerpt als profeet en verlosser. Ter
dood veroordeeld en gegradeerd, wordt hij opgesloten in Katanga, waar
hij na een aantal jaren in gevangenschap sterft om na zijn dood als martelaar
eerst recht te fungeren. Simon had zich tot Messias geproclameerd,
naast Jezus de Verlosser van het zwarte ras. Ook hij had zich gekeerd
tegen fetisjen en tegen toverij. Heksen zouden bij de doop kenbaar worden,
doordat her doopwater hun haar niet nat zou maken. Het is uit de
mij beschikbare literatuur niet helemaal duidelijk, wat het effect is geweest
van deze bewering, maar men krijgt de indruk, dat daar waar de
beweging wortel geschoten heeft, de vrees voor toverij aanmerkelijk
minder is geworden. Een eerste stap in de goede richting dus. De eredienst
zelf was Christelijk beïnvloed en bestond uit gebed, gezang en
belijdenis van schuld. De beweging wordt belangrijk wanneer zich een
bekwaam leider aan haar hoofd stelt, Simon Petrus Mpadi. De naam is
niet toevallig. Hij sticht de Mission des Noirs, die de Zwarten verlossen
zal. De religie blijft in hoofdzaak Christelijk met Simon naast Jezus als
Tweede Persoon in de Triniteit. In Kongo-Brazzaville gaat men een stap
verder en wordt de persoon van Jezus verdrongen door die van André
Matswa, een populair martelaar voor de vrijheid in dit gebied. Voorouderdienst
en magie gaan in de ban en een echte kerk komt tot stand,
die op soortgelijke leest geschoeid is als het Leger des Heils. Ze is echter
Afrikaans ook in dit opzicht, dat het hebben van meer dan één vrouw
onder bepaalde voorwaarden is toegestaan. Het elan der beweging komt
voor een groot deel uit de H. Schrift; de gedachte van verlossing is het
thema daaraan ontleend.
Het is niet de plaats hier uitvoerig in te gaan op de vraag welk soort
verlossing men verlangt. Eén ding is duidelijk: het is een verlossing, die
een secuiair element in zich heeft. Die verwachting vormt ook de achtergrond
van een gesprek tussen Balandier en een voorganger der beweging
in Kongo-Brazzaville, waarin hij laatstgenoemde vraagt, waarom
deze geen duidelijke keus maakt en óf het Christendom óf de religie van
zijn voorouders tot de zijne maakt. De voorganger raakt in vuur: 'Les j
fetiches créent trop d'histoires; ils nous divisent; ils nous affaiblissent.
Et puis, ce sont des choses du passé... ce sont les missionnaires qui ont
tué notre religion. II faut bien que nous en fassions une nouvelle...
chaque race a son langage, ses manières, ses facons de comprendre la
86