HANDBOEK DER GESCHIEDENIS VAN HET VADERLAND Door ...

INLEIDING
1. De GESCHIEDENIS, die geen voorwerp van ijdele nieuwsgierigheid mag zijn, is nuttig;
omdat zij in de ervaring der voorgeslachten treffend onderricht geeft, en vooral omdat ze, bij
het licht van het Evangelie, Gods almacht, wijsheid, rechtvaardigheid en genade in de
lotgevallen van een zondig mensdom openbaart.
Ook op het pad der Historie, zij Gods Woord een lamp voor onze voet. Zonder de Heilige
Schrift blijft de wereldgeschiedenis raadsel; door het geloof, weten wij haar inhoud en doel;
de vervulling der Paradijsbelofte, de zegepraal van de Messias over de verleider. —
Christus, gekomen om Zijn ziel te stellen tot een rantsoen voor velen, zal wederdromen om te
oordelen de levenden en de doden. Aan de vorming, handhaving en verheerlijking Zijner
Gemeente, zijn de lotgevallen van personen en Natiën, door alle geslachten en eeuwen,
ondergeschikt. Het getuigenis van Christus is de geest der wereldhistorie, zowel als der
Profetie.
2. De HISTORIE VAN HET VADERLAND is het verhaal van de wording, de ontwikkeling,
het leven van het Nederlandse volk; als Natie door eigen afkomst, taal, Godsdienst en zeden
gekenmerkt. Dit volksleven is bij uitnemendheid in DE REPUBLIEK DER VERENIGDE
NEDERLANDEN openbaar.
Vaderland — het Land, waar onze Vaderen van oudsher gewoond, of later, als in een
gewenste verblijfplaats, zich hebben gevestigd, De NEDERLANDEN; om hun ligging (Lage
Landen) dus genoemd. — De VERENIGDE NEDERLANDEN (ook, naar het hoofdgewest,
HOLLAND) zijn de zeven Provinciën. Gelderland Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland,
Overijssel, Groningen; waarbij komt het landschap Drenthe en de Generaliteitslanden (thans
Noord-Brabant en Limburg). — Deze Gewesten, bij uitnemendheid, ons Vaderland, hadden
op het meer Zuidelijke Nederland, BELGIË, velerlei betrekking. — In België onderscheidt
men de Waalse Gewesten, Henegouwen, Namen en Luik, waar verbastering van het Frans de
volkstaal is, en de Duitse Landen, Brabant, Vlaanderen, Antwerpen en Luxemburg, de drie
eerste vooral, door spraak en staalgenootschap, aan de Noordelijke Nederlanden verwant.
De Nederlandse NATIE. — Wat is een Natie? een stam, of Geslacht, door
vermenigvuldiging, en na ook vreemden opgenomen en niet zich vereenzelvigd te hebben,
met behoud van eigenaardige trekken, allengs tot volk aangegroeid. — Haar afkomst?
Utrechtse, Germaans — Haar taal? het Nederduits of Hollands; geen bedorven dialect, echt
Duits; tak van de Teutoonse stam, in onderscheiden tongvallen, over Engeland, Zweden,
Denemarken, en geheel Duitsland verbreid; een tak zuiver bewaarden eigenaardig ontwikkeld.
— Haar Godsdienst? Het ware Christendom; tegenover de afgoderij der Heidenen en het
wangeloof van Mohammed; later tegen de bijgelovigheden waardoor de Roomse Kerk van de
belijdenis waarop ook zij eenmaal gevestigd werd, afweek.
3. De geschiedenis van Nederland is bij uitstek gewichtig. De HEERE heeft, in dit kleine en
onaanzienlijke Land aan de golven ontwoekerd, grote dingen gedaan; voornamelijk nadat het,
door het zuiver Evangelie bevoorrecht, als zelfstandige Mogendheid, tot toonbeeld van Zijn
genade werd gesteld.
Meer bijzonder van deze landen kan worden gezegd: „God heeft ze gegrond. op de zeeën en
gevestigd op de rivieren.” — In 1170 de Zuiderzee gevormd; in 1277, de Dollaert (om de