HANDBOEK DER GESCHIEDENIS VAN HET VADERLAND Door ...

gedreven door Spanjaarden en Italianen; de marktplaats hier inzonderheid gevestigd. Het
voorname voorwerp van de nijverheid was de wol, uit Engeland aangevoerd, op allerlei wijs
verwerkt. — Ongelooflijke bloei van Gent. Ieperen, bovenal Brugge. Deze steden konden
een leger op de been brengen. Gent had 80.000 burgers in staat om de wapens te dragen. De
Koningin van Frankrijk, in 1301 te Brugge, was over de pracht en fierheid van de vrouwen
verbaasd: “ik dacht alleen Koningin te zijn en zie hier niets dan Koninginnen." — Geen
wonder dat de Derde Stand spoedig ook in dit Gewest invloed verkreeg; maar geen invloed
was de Vlamingen genoeg; elk gezag scheen onverenigbaar met de Vlaamse vrijheden; van de
13e tot de 15de eeuw is de geschiedenis met hun trotse weerspannigheid vervuld. Dikwerf,
eerst heimelijk opgezet, daarna openlijk bedwongen door de Franse Koning, wiens leenman
de Graaf van Vlaanderen was, en wiens staatkunde hem de stedelingen deed gebruiken ter
beteugeling zijner al te machtige vazallen. Telkens in de langdurige krijg tussen Frankrijk en
Engeland gewikkeld; van wederzijde zocht men, door belofte en bedreiging, de Vlamingen te
winnen. — Geweldige opstand, in 1328, waaraan door de Koning van Frankrijk, Filips VI,
die de Graaf te hulp schoot, in de slag bij Mont-Cassel een einde werd gemaakt. — In 1337
treedt Gent met Engeland in verbond, onder de bierbrouwer en volksmenner Artevelde, in
1345 vermoord door de menigte, die hem aangebeden had. — In 1382 de Gentenaars, weder
met behulp van de Koning van Frankrijk, Karel VI, bij Roosebeke verslagen. — De Adel
ondervond dikwerf de haat van de stedelingen in brand, doodslag en verwoesting. De steden
gedroegen zich als Vrijstaten, naar willekeur en eigen belang. Anders toen het Graafschap, in
1283, aan het Huis van Bourgondië kwam. Door vastheid van wil en gestrengheid, werd
rechtmatige ondergeschiktheid enigermate hersteld.
33. Het Hertogdom GELDERLAND, door ligging en grondgesteldheid niet begunstigd,
verhief zich, onder de Huizen van Gelder, Gulik en Egmond, tot een aanzienlijk Gewest. Het
stond in velerlei betrekking tot de Duitse Keizers. Het werd soms door de oorlogzucht zijner
Vorsten, in de twisten van de naburen gemengd, en lang door partijschap verscheurd.
Vele onbebouwde gronden; weinig binnenlandse handel; enige koopmanschap met
Vlaanderen, Brabant, Keulen en de Oostzee; de nijverheid onbeduidend; de opkomst van de
steden later dan elders. De Graaf (van Gelder en Zutphen) in 1339 verheven tot de
hertogelijke stand.
Reinald van Gelder voert oorlog tegen Brabant, wegens Limburg; verliest in 1291), de
slag bij Woeringen. Reinald II (reg. 1319 — 1343) gemaal van Alianora, zuster van Eduard
III, Koning van Engeland: onder zijn regering werden vele rampen gelenigd, de innerlijke
kracht van het gewest verhoogd en de botsing voorgekomen van strijdig belang; zijn schulden
aanmerkelijk, door het bekostigen van hofhouding en krijgsmacht. — Relnald III en Eduard,
zijn broeder (1343 — 1371); de burgerkrijg ontbrandt. De eerste door de Bronkhorsten
ondersteund, de tweede door de Heeckerens ondersteund: in 1361 afstand van Reinald; in
1371 dood van Eduard en herstel van zijn mededinger, die hetzelfde jaar sterft. Huis van
Hulick. Hertog Willem: herhaalde oorlogen tegen Brabant, aan hetwelk Frankrijk bijstand
verleent; hij sterft in 1102, beroemd wegens krijgszuchtige geaardheid en ridderlijke moed,
lofwaardig door gehechtheid aan eed en trouw, en door de onpartijdigheid, waarmee hij
innerlijke tweedracht heeft gesmoord. Zijn broeder Reinald IV (1404 — 14231; een Vorst
„die nooit ongetergd of ongeroepen het zwaard ontblootte getrouw bleef aan zijn
verbintenissen, ook tegen zijn eigen belang; die oprechtheid en voorzichtigheid paarde, en de
woelzieke geest van de onderzaten voor hevige en te dier tijd algemene uitspatting heeft
bewaard. Opgevolgd door Arnaud van Egmond (zie § 60).