HANDBOEK DER GESCHIEDENIS VAN HET VADERLAND Door ...

B. DE VOLKSVERHUIZING.
8. In de vijfde eeuw, en reeds vroeger, werd het gebied der Romeinen door uit het Noorden
opgedaagde volksstammen, uitvoerders der gerichten Gods, bedreigd, aangetast, ingenomen,
overheerd. Dit was het lot ook der Nederlanden; zelfs de naam der Batavieren ging in de naam
der FRANKEN en der VRIEZEN teniet.
Het ontbrak de Romeinen niet aan beleid, moed en volharding; de Gotische toen bekende
wereld was door hen ten onder gebracht; eigenaardig had de Profeet Daniël de heerschappij
dezer geweldenaars aangeduid als een Rijk van ijzer, hetgeen alles vermaalt en vergruist.
Schitterende krijgsmanshoedanigheden waren met velerlei ondeugden gepaard; met
onverzadelijke begeerte naar roem, macht, geld en zingenot; met onbarmhartig en diep bederf
"zich uitgevende voor wijzen, waren zij dwaas geworden, vervuld zijnde met alle
ongerechtigheid." Zij hadden Christus in Zijn discipelen, drie eeuwen, op de vreselijkste wijze
vervolgd; vele duizenden waren, te Rome of op Romeins grondgebied, onthoofd, verbrand,
gekruist, tot schouwspel en tijdverdrijf, door de wilde beesten verscheurd. — De Romeinen
hadden de Profetieën tegen Jeruzalem vervuld; nu was voor hen de tijd der vergelding daar.
Talloze scharen, uit het barre Noorden, stroomden naar de vruchtbare Zuiderstreken af. Ook
thans gold de voorspelling: "God zal een banier opwerpen onder de Heidenen van ver; en Hij
zal ze roepen van het einde der aarde, en ziet haastelijk, snellijk zullen zij aankomen." Het
Rijk viel uiteen; de oppermachtige stad wier bevel over de ganse aarde uitgegaan was, werd
meer dan eens geplunderd en verwoest. Hier te lande kwamen, behalve de Friezen en Franken
velerlei volksstammen; de Saxen, Katten, Warnen; van waar misschien Sassenheim, Katwijk,
Warmond. Waarschijnlijk reeds vroeger de Hunnen (in Drenthe en (Groningerland de
hunnenbedden). — De stam der Batavieren verdween.
C. DE EVANGELIEPREDIKING.
9. Christelijke Zendelingen kwamen reeds in de achtste eeuw, "mannen vol des geloofs en des
Heiligen Geestes, en, die hun zielen overgegeven hadden voor de Naam van onze HEERE
JEZUS CHRISTUS." —
Willibrord en Bonifacius zijn, door ijver en zelfopoffering, bekend. — Zo ging in de
Nederlanden het licht op voor het volk dat in de duisternis wandelde en woonde in een land
der schaduw des doods.
»Predikt het Evangelie aan alle creaturen," had de HEERE gezegd, „dezelve dopende en hun
lerende onderhouden al wat Ik u geboden heb.” De Apostelen en die door hun woord
geloofden, "uitgegaan zijnde predikten overal en de HEERE wrocht mede en bevestigde het
woord door tekenen die daarop volgden." — Het Evangelie had, na de meest geweldige
tegenstand, op de Romeinen en op de overwinnaars der Romeinen, de zege behaald. De
Barbaren riepen de Naam van CHRISTUS aan, en trachtten, in Gallië en Duitsland gevestigd,
de kennis der waarheid te brengen ook buiten de grenzen van hun gebied.
In de eerste helft der zevende eeuw door Dagobert, opperheer der Franse Monarchie, een kerk
of kapel te Utrecht gebouwd. Later Willibrord en Bonifacius uit Engeland herwaarts. De
eerste (657 — 739) in Zeeland, te Utrecht en elders; sticht een kerk te Heilo in Noord-
Holland. — Bonifacius (680 — 755), om zijn rusteloze arbeid aan de overzijde van de Rijn,
de Apostel der Duitsers genoemd. De aard van zijn geloof en prediking is uit zijn brieven
openbaar. „Bidt voor mij, opdat Hij die, hoog gezeten, op het lage neerziet, mij de zonden
vergeve, en aldus mijn mond geopend worde om met vreugde het heerlijk Evangelie van
Christus bekend te maken. Ondersteunt mij met uw gebeden; noch hij die plant is iets, noch