HANDBOEK DER GESCHIEDENIS VAN HET VADERLAND Door ...

EERSTE GEDEELTE.
DE NEDERLANDEN VOOR HET GEMENEBEST.
5. Twee hoofdtijdperken.
Het eerste, welks begin in het duistere ligt, eindigt met de tiende eeuw, toen er een zweem van
orde en van geregeld bestuur gezien werd. Het tweede bevat de regering der Graven en
Hertogen, en heeft omtrent zes eeuwen geduurd.
De aanwijzing der voornaamste gebeurtenissen omvat ook de Zuidelijke Gewesten; omdat
a. de Nederlanden, door gelijksoortigheid van oorsprong en lotgevallen, en somtijds door
onderwerping aan hetzelfde gezag, in onderlinge betrekking hebben gestaan;
b. in het Verenigd Nederland de kracht en het leven van het ganse Nederland overgebracht
werd.
EERSTE TIJDPERK.
DE VROEGSTE TIJDEN, TOT OP HET GRAFELIJK BEWIND.
6. Van de aloude tijd is, door gebrek aan berichten en onzekerheid der overlevering, weinig
bekend. Dit evenwel:
A. Omstreeks het begin van onze jaartelling is Nederland gedeeltelijk door de Batavieren
bewoond;
B. Daarna is het door menigvuldige volksstammen overstroomd, die meestendeels verder
afgezakt zijn;
C. Het Evangelie is er reeds vroeg verkondigd;
D. In de laatste eeuwen heeft het gestaan onder gezag en invloed van de Frankische en Duitse
Keizers.
A. DE BATAVIEREN.
7. De BATAVIEREN waren een uit Duitsland verdreven volksstam. Noeste afgodendienaars,
kenden zij geen hoger geluk of roem dan het oorlogvoeren; eerst tegen de Romeinen, tot
behoud van onafhankelijkheid; daarna, ter handhaving van deze trotse meesters in hun
onrechtmatige en wrede heerschappij.
Eiland van de Batavieren; hun woonplaats, in de omtrek der Betuwe. — Zij waren Heidenen,
„zonder Christus, geen hoop hebbende en zonder God in de wereld;” weest, twistgierig,
verslaafd aan drank en dobbelspel. De mensenoffers in tijden van gevaar, ter verzoening ener
vertoornde Godheid, waren hun niet onbekend.
De ROMEINEN verbeteren de moerassige, met ondoordringbare bossen overdekte grond;
werpen dijken op, maken vaarten, leggen wegen aan, bouwen kastelen en burchten, waarvan
de overblijfselen lang hebben bestaan; de Drususgracht, Arentsburg bij Voorburg, het Huis te
Britten bij Katwijk. Ook de Kerk te Oegstgeest rust waarschijnlijk op de grondslag van een
Romeinse burcht. — Voor deze weldaden eisten zij dienstbetoon in bijna onophoudelijke
krijg. De Batavieren streden moedig in de lijfwacht der Romeinse Keizers; doch menigerlei
verdrukking werd oorzaak van een machtige volksopstand, onder Claudius Civilis, geëindigd
met een voor de Batavieren voordelig verdrag.