HANDBOEK DER GESCHIEDENIS VAN HET VADERLAND Door ...

Filips gehuwd met, a. Michelle van Frankrijk, dochter van Karel VI.; b. Bonne weduwe van
de Hertog van Nevers; Izabelle van Portugal, moeder van Karel de Stoute. Aan gastmalen en
Ridderfeesten ontbrak het niet. De rijkdom en weelde ging alle denkbeeld te boven. Zelfs het
volk en de lijfknechts droegen wambuizen van zijde en fluweel; de klederen van de Groten
met sieradiën overdekt, schitterend van goud en diamant;
Holland land van belofte. Met weinig geld werd veel gedaan. Te Hoorn verteerden de Burgemeesters
bij het onthalen van 's Hertogen zoon op het stadhuis, in 1464, drie stuivers; bij het
kiezen van de stadsofficieren, aan maaltijd en bier 8 stuivers; de jaarwedde van de pensionaris
was f 18-4). — In 1431 Orde van het Gulden Vlies; met zinspeling wellicht op de
wolhandel, hoofdbron van de Nederlandse bloei. De plechtigheid te 's Hage, in het, koor van
de Grote Kerk, waar de wapens der Ridders in het gewelf werden gehouwen.
Ondanks het schitterende van de hofhouding, liet Filips schatten achter, de liefde van de
handzaten was het beste bewijs dat hij ze niet afgeperst had.
Was het vreemd dat hij de De Goede genoemd werd! „Die goede Vorst,” schreef in 1574
Junius, vertrouwd raadsman van Prins Willem I, was liever bemind of geliefd en een vader
zijns Volks genaamd, dan te zeer ontzien of gevreesd, aangezien bij wist dat de liefde het
rechte fondamant van de rechte bewaarster van alle gouvernementen en regeringen is."
Volgens gelijktijdige schrijvers, bij zijn dood "minder woorden dan tranen; het was als of
ieder een Vader begraven had."
63. Zijn zoon, KAREL DE STOUTE of ONVERSAAGDE, was minder dan zijn vader op het
geluk van de onderdanen, en meer nog dan hij op uitbreiding zijnen Staten bedacht. Hij had
ten oogmerk Bourgondië en Nederland, door verovering van wat er tussen lag, samen te
voegen en alzo, tegenover Frankrijk en Duitsland, een machtig Koninkrijk te stichten. Dit
eerzuchtig plan werd verijdeld; de tienjarige regering was aaneenschakeling van oorlogen,
van ellende voor vriend en vijand; na zijn afsterven, oorzaak van de vernedering van het
landsheerlijk gezag en van de vernieuwing van bloedige verdeeldheid.
Geb. 1433, geeft vroeg reeds menig blijk van krijgshaftige, maar wrede en woelzieke
aard. 1453, neemt deel aan de oorlog tegen bent, ondanks zijn Vader: „beter voor de landzaten
mij jong te verliezen, dan naderhand een laf heer aan mij te hebben.” — 1464.
Onbarmhartige strafoefening over Dinant (met Luik in verbond); 800 ingezetenen, twee aan
twee gebonden, in de Maas geworpen.
Karels hand tegen allen en de hand van allen tegen hem. Zijn meest geduchte tegenstander de
Koning van Frankrijk, Lodewijk XI, die, door sluwheid en geweld, de machtige vazallen wil
noodzaken, als vroeger (§ 16), onderdanen te zijn. Ongeduldig vooral over de macht van de
fiere Vorsten, wier leenheer hij was voor Bourgondië, Vlaanderen en Artois, was hij altijd hun
in de weg. Reeds vroeg door hem getergd, voegde Karel zich, in 1965, bij het Verbond van de
Franse Groten, voor het algemeen welzijn, zo het heette, belegerde Parijs, en streed met
levensgevaar, te Monthery. Na de vrede zette Lodewijk telkens de Luikenaars tegen hem op.
In 1467, zodra Karel was gehuldigd, werden zij verslagen, met verlies van 9000 doden, 6000
gevangenen en vele stukken geschut. In 1568 Lodewijk bij het uitbreken van de opstand,
onder schijn van vriendschap, in de legerplaats van Karel, gedwongen zijn bondgenoten te
verloochenen en getuige te wezen van hun nederlaag en straf. Luik verbrand, duizenden ter
dood gebracht, of omgekomen door koude en gebrek. — 1471. Opschuddingen van de
Hoeksen te Hoorn, Zierikzee, Utrecht. — De Hertog mengt zich in de burgerkrijg van de
Engelse tussen de Huizen van Lancaster en York. Na de dood van Isabella van Bourbon
(moeder van de Hertogin Maria), was hij hertrouwd met Margaretha van York. Eduard IV,
haar broeder, in 1461 Koning, in 1470 verjaagd, door Warwick, die met Lodewijk XI in
verstandhouding en vijand van Bourgondië was. Nederlandse schepen door Warwick
aangetast. Hertog Karel schreef aan de Fransen vlootvoogd: „bij St. Joris, zo men hierin niet