HANDBOEK DER GESCHIEDENIS VAN HET VADERLAND Door ...

Lodewijk XI vleide zich nu van de Bourgondische macht geheel ten onder te brengen. Al wat
leen was van de Franse Kroon, verklaarde hij vervallen; Bourgondië werd vermeesterd; Artois
besprongen; Vlaanderen bedreigd. De Gentenaars, door het gevaar verbitterd, brengen een
groot deel van de stedelijke Magistraat met beulshanden om; uit na-ijver en wantrouwen, ook
twee raadslieden van de Hertogin, Imbercourt en Hugonet, onschuldige slachtoffers van het
woedend gepeupel, wier redding Maria, met loshangend hair en in rouwgewaad op de markt
gekomen, vruchteloos, door tranen en gebeden beproeft. — De Vlamingen stellen Adolf van
Gelder aan het hoofd hunner troepen; zij willen Maria dwingen zich met die woestaard in de
echt te begeven. De Nederlandse Edelen doen de aanspraak gelden van Aartshertog
Maximiliaan. — 1477. 19 Aug. Huwelijk met dezen (geb. 1459) nevens Maria, als voogd en
beschermer, gehuldigd. — De Hoeksen in Holland bedwongen. — 1479. 7 Aug.
Overwinning op de Fransen bij Guinegates, waar zich de dappere Vorst in levensgevaar
bevindt, — 1482, 27 Maart, Dood van Maria, ten gevolge van een val van het paard.
V. HUIS VAN OOSTENRIJK.
1482 — 1581.
65. Dit Stamhuis, waarin de Keizerlijke waardigheid reeds bijna erfelijk was, heeft, door de
aanwinst van de Bourgondische nalatenschap de middelen verkregen om de rechten en het
gezag des Keizers staande te houden. Door echtverbintenissen in het bezit van een aantal
Koningrijken geraakt, heeft het, met de bijstand vooral van de Nederlanden, de oorlogen
tegen Frankrijk volgehouden en bekostigd. Het evenwicht in de Christenheid ware verzekerd
geweest aan de Spaans Oostenrijkse Dynastie, zo niet vervolging om de Godsdienst wille, het
Noordelijke Nederland genoodzaakt had, met afzwering van de Graaf, zich te vormen tot vrij
en onafhankelijk Gemenebest.
Rudolf Graaf van Habsburg (slot in Aargau in Zwitserland) stamvader van dit Huis; Keizer,
van 1273 — 1291. Verscheiden Keizers: Albert I, 1298 — 1308; Frederik 1, 1314 — 1330;
Albertus 11. 1438 — 1439; Frederik III, 1440 — 1493. — De feitelijke macht des Keizers
kwam in de vijftiende eeuw, door de aanmatiging van de Groten en algemeen verwarring in
het Duitse Rijk, weinig met de aard en de bestemming van het oppergezag overeen.
De macht van dit Huis vooral door drie huwelijken uitgebreid en bevestigd; van a.
Maximiliaan met Maria van Bourgondië; b. 1496, Filips de Schone met Johanna van Arragon,
waardoor het Spanje, bijna gans Italië en uitgestrekte bezittingen in andere werelddelen
verkreeg; c. 1521, Ferdinand I met Anna, erfgename van Hongarije en Bohemen.
66. 1482 — 1494. FILIPS DE SCHONE, zoon van Maria, regeert onder voogdij van
Maximiliaan. Onbeschrijfelijk is de verwarring en de ellende, door verlevendiging van de
innerlijke twisten. De bevolking van de Steden, door eerzuchtige hoofden geleid, kent, na
eenmaal de perken overschreden te hebben, geen grenzen van buitensporigheid meer. Het
geduld de onverschrokkenheid, het doorzicht, de volharding van Maximiliaan, heeft telkens
de rust hersteld, en, onder veel gevaar en strijd, de grondslag van een betere orde van zaken
gelegd.
Maximiliaan in 1486 Rooms Koning; van 1493 — 1519 Keizer. Dapper, edelmoedig,
minzaam, heeft hij ook in Duitsland, dikwerf gedwarsboomd, nuttige veranderingen gemaakt.
Om zijn verdiensten niet te miskennen, houden in het oog dat hij a. door het Groot-Privilegie
aan banden was gelegd; b. in Duitsland velerlei strijd haal; c. in de Nederlanden, ten gevolge
zijner voogdij, tot een vijftigjarige niet dan bij uitzondering gestoorde rust medegewerkt
heeft.