HANDBOEK DER GESCHIEDENIS VAN HET VADERLAND Door ...

Dit rusten op Gods Woord treffend afgebeeld op de munt, waar de Nederlandse Maagd
met de een hand leunt op de Heilige Schrift, in de andere de speer met de vrijheidshoed houdt:
„omdat wij op de Bijbel steunen, wordt de Vrijheid door ons beschermd.”
De Overheid Gods dienares ten goede, tot straf van de bozen en bescherming van de vromen.
Aan het recht van de Overheid, door Gods genade, en niet (zo als de Roomse Kerk wil) door
tussenkomst van de Geestelijkheid, werd in de Hervormde belijdenis herinnerd: „een ieder,
van wat kwaliteit, conditie of staat, is schuldig zich aan de Overheden te onderwerpen,
schatting te betalen, haar eer en eerbieding toe te dragen en gehoorzaam te zijn, in alle dingen
die niet strijden tegen Gods Woord; voor haar biddende, opdat ze de Heere sturen wil in alle
hare wegen en dat wij een gerust en stil leven leiden in alle godzaligheid en eerbaarheid.” —
De leraars, evenzeer als de overige leden, onderworpen aan het gezag van de Overheid, maar
de Overheden, én als lidmaten van de Gemeente, én als ambtenaren van een Christelijk-
Gereformeerde Staat, onderworpen aan de kerkelijke tucht (censuur)
De Overheid gebonden de behulpzame hand te bieden; a, ter handhaving van het gezag
der Kerk, in al wat deze, binnen de kring van haar rechten, beslist. b. om met de Kerk voor de
nakoming van Gods geboden zorg te dragen. Zo moet de Evangelieprediking worden
bevorderd. “Het ambt der overheid is niet alleen acht te nemen en te waken over het burgerlijk
beheer, maar ook de hand te honden aan de Heilige kerkendienst, het woord des Evangelies
overal te doen prediken, opdat God van een iegelijk geëerd en gediend worde gelijk Hij in
Zijn Woord gebiedt." Van hier de veelsoortige ondersteuning aan de Kerk; “de plicht om in
gewichtige ogenblikken, van Staatswege en volksgewijs, plechtige Bededagen te doen
honden, de verordeningen omtrent een behoorlijk aantal Godvrezende leraars bij de Land- en
Zeemagt, de bereidvaardigheid om het Evangelie in de Overzeese bezittingen aan de heidenen
te doen brengen. — Van hier de zorg om de kennis aan God en aan Zijn Woord, wel ver van
ze binnen kerkgebouw en catechisatievertrek te beperken, in algemeen overleg met de
kerkleraars, ten grondslag van het volk onderricht te stellen. Het lager onderwijs, van
Staatswege bekostigd, was in het nauwste verband tot de Kerk. De Plakkaten en Ordonnantiën
gingen uit van het denkbeeld, dat er tot welstand van het Land niet weinig aangelegen ligt dat
de jonkheid van kindsbeen af wel worde opgevoed, en in de rechte kennis en vreze Gods, en
alle goede kunsten en zeden, van der jeugd aan onderwezen. Waartoe vooral nodig is dat zij
voorzien worden van welgeleerde, verstandige en Godvrezende leermeesters, en geweerd
worden die anders willen leren dan in de Gereformeerde Kerken gepredikt wordt "
De tucht werd gehandhaafd: ,weert de tucht van den jongen niet : als gij hem met de roede
zult slaan, zal hij niet sterven: gij zult hem met de roede slaan en zijne ziel van de hel redden
Spr. 23.v. 13. —
Aan het hoofd der schoolorde voor de Latijnse Scholen stond: „de Godsvrucht moet het begin
en het einde der studiën zijn.” -- De Hogere Scholen opgericht vooral ten dienste der
Hervormde Kerk. — Bij strafrecht en politie de heiligheid der Goddelijke wet grondslag en
richtsnoer. Men achtte zich gebonden door de vermaning: ,gij zult den boze uit uw midden
wegdoen;" door de telkens herhaalde bijvoeging: ,,Ik ben de Heere!" door de verklaring: ,de
Overheid draagt het zwaard niet tevergeefs; want zij is Gods dienares, een wreekster tot
straffe dengenen die kwaad doet.' Daarom werd geen beeldendienst of afgoderij geduld; de
lastering en het misbruik van Gods Naam gestraft; de ontheiliging van den Zondag
tegengegaan; het bevel opgevolgd; „wie des mensen bloed vergiet, diens bloed zal door den
mens vergoten werden;” echtbreken en ontucht tegengegaan; de bedelarij geweerd: ‘zo
iemand niet wil werken dat hij ook niet, eten," Voorts in staatsvergaderingen en rechtszalen
hulp en raad afgesmeekt van Hem, zonder Wie tevergeefs het huis gebouwd en de stad wordt
bewaakt; die gezegd heeft: „roep Mij aan in den dag der benauwdheid en Ik zal er u
uithelpen,” en die, „aan een iegelijk die van de Heere wijsheid begeert, mildelijk schenkt en
niet verwijt.”