Werkboek 'jij en ik' - Jeugdboekenweek

Boek 4
Mijn zus draagt een heuvel op haar rug
Ed Franck / Tom Schamp
Averbode, 2000, p. 7 en 21-23
Over de auteur
Ed Franck is de schrijversnaam van Eddie Vrancken. Hij
groeide op in een gezin met dertien kinderen. Hij
studeerde Engels en Nederlands en werd leraar aan een
college in Hasselt. Hij begon met schrijven voor
volwassenen, onder andere voor de Hasseltse stadskrant.
In 1985 deed hij mee aan een manuscriptenwedstrijd van
een kinderboekenuitgever. Naar aanleiding hiervan
verscheen zijn eerste boek. Hij was toen 44. Sindsdien zijn
er meer dan 50 boeken van zijn hand verschenen.
Over het boek
Dit is een bijzonder boek over een meisje met een
bochel. Ze lijdt eronder, steeds meer. Haar verhaal
wordt verteld door haar jongere broertje, dat haar met
heel andere ogen bekijkt dan de meeste mensen. Dit
boek werd bekroond met:
De driejaarlijkse Cultuurprijs van de Vlaamse
Gemeenschap, Boekenwelp 2001, Boekenpluim 2001,
IBBY Honorlist 2001
Werken met het fragment
Iedereen leest het fragment in stilte
Verdeel de klas in twee groepen: de eerste groep noteert
zo veel mogelijk woorden die het karakter van zus
illustreren (Hoe is ze? Hoe voelt ze zich?). De tweede
groep zoekt naar voorbeelden van afwijkend gedrag (Wat
doet ze?).
De bevindingen worden klassikaal besproken. De
kinderen proberen zelf de link te zoeken tussen gevoel
en gedrag. Uiteindelijk kom je tot de kern van de zaak:
het uiterlijk (de bochel en de reacties van de buitenwereld)
bepaalt het innerlijke (het negatieve zelfbeeld),
dat zich vertaalt in vreemd gedrag (het opvliegende,
onvoorspelbare karakter), wat opnieuw leidt tot
onbegrip van de omgeving, onbehagen bij zus, onorthodox
gedrag enz. Een kort gesprek over oorzaak en
gevolg en de onvermijdelijke vicieuze cirkel waarin zus is
terechtgekomen is noodzakelijk.
Gezichten zoeken: kringgesprek
Bij zijn zoektocht naar het geheim van zijn zus vindt
broer haar vrolijke gezicht. Het lag zomaar verborgen
tussen de vormen op het behang. We kennen het
allemaal, het soort ouderwets behangpapier met duistere,
abstracte vormen die zich ’s nachts in de gedempte
gloed van de straatverlichting transformeren in
griezelige wezens. Laat de kinderen vertellen van welk
behangpapier zij houden, eventueel kunnen ze een restje
meebrengen naar de klas. Misschien hebben ook zij
ervaringen met figuren die in het holst van de nacht uit
hun behangpapier te voorschijn komen.
Kunstige gezichten: beeld
Je kan ook met de kinderen ‘toevallige gezichten’
tekenen, gezichten die je moet zoeken. Geef hen een wit
tekenblad. Laat ze met de passer cirkels tekenen van
verschillende groottes; de cirkels, die zelfs gedeeltelijk
buiten het blad mogen vallen, snijden elkaar
voortdurend. Vertel vooral niet dat je gezichten gaat
tekenen, laat hen in het ongewisse.
Uiteindelijk krijg je een tekenblad waar gebogen lijnen
elkaar voortdurend snijden en dus vlakken vormen. Pas
nu zeg je dat ze in die ‘toevallige’ vormen een gezicht
moeten herkennen. In eerste instantie zullen ze volledige
cirkels gebruiken als ogen, maar al snel groeit het besef
dat de wirwar van gebogen lijnen voor heel interessante
vormen zorgt, zoals ellipsen voor de ogen. Maak de
kinderen nu echt warm met enkele kunstwerken van
schilders die met vlakken werken (Pablo Picasso,
Georges Braque, Fernand Léger, Paul Klee,…) of boeken
waarin het kubisme wordt beschreven. Al gauw blijkt dat
een oog niet zomaar een natuurgetrouw oog moet zijn, en
de twee ogen al helemaal niet symmetrisch.
De ogen, de neus en de mond laat je met een zwarte stift
overtrekken. Iedere lijn is slechts een klein deeltje van
een cirkel. Nu moeten de kinderen die ‘gebruikte’ cirkels
ook met het zwarte stiftje overtrekken. Zo creëer je
vlakken en lijkt het of de ogen, de neus en de mond
slechts toevallige vormen zijn. De resterende cirkels
mogen ze uitgommen.
– 112 –