turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 141Azmıç[Azəricə: Aznıç]Azmıç – Türk ve Balkar mitolojisinde Kayıp Cini veya Yol Cini. Aznıç veya Azıtkı (Azıktı) olarak dabilinir. Karaçay-Balkarların inançlarına göre Şeytâni bir ruh. Belli bir görüntüsü yoktur. 1 İnsanlaradüşmandır, kurbanları tek başına yola çıkan insanlardır. Azmıç bu insanları onu tanıyan birisininsesiyle çağırır. İnsan dönüp cevap verirse Azmıç'ın buyruğu altına girer. Azmıç da bu insanıkayalıklardan aşağı atar. Tek başına yola çıkan insanları kandırıp götüren ve kaybeden kötüruhtur. Tanıdığı birisinin sesiyle bu insana seslenir. Eğer bu sesi duyan kişi geriye dönüp bakarsaonu alır götürür ve kaybeder. Kılıktan kılığa girer. 2 Bir insana en sevdiği kişi gibi gözükebilir.Böylece insanları peşine takıp azıtarak, dağa, uçuruma, ırmağa götürüp buralara düşürerekölmesine neden olur. Congolos’a benzer.Etimoloji(Az) kökünden türemiştir. Azdırmak anlamına sahiptir. Anadolu’da azıtmak fiili, ıssız bir yerdebırakıp kaçmak demektir. Örneğin köpeği azıtmak gibi. Eski Moğolca Ad/Ada, Eski TürkçeAda/Aza sözcükleri tehlike ifâde eder. Yol Azdıran şeklinde anlamlandırıldığı da olur.Azıtkı[Azəricə: Azıtqı]Azıktı – Türk ve Altay halk inancında bir kayıp cini. "Azıtkı"olarak da söylenir. İsmi "azdıran" anlamına gelen Kırgızların veÖzbeklerin İslâmiyet öncesi inançlarında yer alan şeytâni birvarlıktır. Her türlü kılığa girebilir. İnsanlara kendilerine en yakınolan kişi şeklinde görülebilir. Bu şekilde kılığa giren Azıktı insanıazdırıp, uçuruma, dağa veya bir akarsuya götürerek öldürebilir.Sözcük, "azıtmak" fiilinden türemiştir. Anadolu’da "azıtmak", ıssız bir yerde bırakıp kaçmakdemektir. Örneğin köpeği azıtmak gibi. Eski Moğolca Ad/Ada, Eski Türkçe Ada/Aza sözcükleritehlike ifâde eder. Ayrıca "azdırmak" fiili de kandırmak, şaşırtmak, baştan çıkarmak gibimanaları 3 da içerir.Kaynakça Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDFDipnotlar1. ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa-86, Azmıç/Azıtkı)2. ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa-85, Azmıç/Azıtkı)3. ^ Türk Dili Sözlüğü, Orhan Hançerlioğlu, Remzi Kitabevi (sayfa - 56)Dış bağlantılar Azmıç Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Azmıç ve Azıtkı) Tatar Efsâneleri, Yaşar Kalafat - İlyas Kamalov (Azatkı)AzmıçD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ