turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 489Korkut Ata[Azəricə: Qorkud Ata]Korkut Ata – Türk, Altay ve Oğuz efsânelerinde, masallarda ve halk hikâyelerinde adı geçensöylencesel ozan. Dede Korkut olarak da bilinir. Dede Korkut Hikâyeleri'nin anlatıcısı olduğukabul edilir.NitelikleriOzanların atasıdır. Sıra dışı özellikleri vardır. Kopuz çalar, öyküler anlatır. Çok uzun yıllaryaşamıştır. Kopuzun bulucusu odur. İslâmiyetle birlikte bir evliya olarak kabul görmüştür fakatİslam öncesi dönemlerde çok geriye giden bir karakterdir. Allah’ın izniyle gelecekten haber verir.Kor’dan çıkmış bir kadının oğludur. Kuşların dilini bilir. Pek çok söylence de onun adına rastlanır.Şamanlığı, şeyhliği, ozanlığı, bahşılığı, evliyalığı, erenliği hepsi birbirine bağlıdır 1 ve her kültürdebunlardan en az birkaçına sâhip olarak tanımlanır.Çok uzun yıllar yaşadığı anlatılır. Kendisinden bahsedilirken “Ölü dersem ölü değil, diri dersemdiri değil” sözleriyle bahsedilir kendisinden. Bilgedir ve hikmet sahibidir. Kendi ölümünü uykudahaber almıştır. Evrensel düzenin başlayıp bittiği yer olan dünyanın merkezinde suların üzerindehuzur bulur. Ölümden kaçarak dünyanın dört bir yanını dolaşır ancak yine de en sonunda bununmümkün olmadığını anlar. Bir anlamda Sümerlerden beri var olan Gılgamışın ölümsüzlükarayışının bir uzantısıdır bu yolculuklar. Tüm hayvanların ve özellikle de kuşların dilini bilir.Ayrıca kendisinin “Tuman” adını verdiği bir yiğit de tüm kuşların dilini bilir. Korkuta Ata’nıninsanlara ad vermesi, Yaratılış çağlarının önce nesnelerin adlarının oluşmaya başlamasıylayakından ilgisi vardır. Dede Korkut kitabında 12 öykü yer alır bunlar târih boyunca dilden dile,aktarılan bir sözlü gelenek ürünüdür, 16. Yüzyılda yazıya geçirilmişlerdir. Bir kısmının sonundaKorkut Ata şöyle seslenir:Hani dediğim erenler,Dünya benimdir diyenler,Ecel aldı yer gizledi,Fani Dünya kime kaldı,Gelimli gidimli Dünya,Son ucu ölümlü Dünya. [ 1 ]Azerbaycan Türkleri arasındaki yaygın bir inanışa göre, dünyadaki her şeyin adını Korkut Atakoymuştur. Yiğitlere de adlarını veren Korkut Ata'nın bu özelliği onda, kökeni söze dayanananlamlandırma ve âleminin yaratıcısının bir yansıması olma niteliklerini bir araya getirir. Onunher şeyi bilmesi, gelecekten türlü çeşitli haberler vermesi ve ayrıca tören koruyucusu olması enönemli özelliklerindendir. Dede Korkut Kitabı'nın önsözünde Hz. Muhammed Peygamberzamanına yakın bir devirde yaşadığı ve Bayat boyundan olduğu yazılıdır. Kazaklar arasındadolaşan halk hikâyelerinin bir kısmında onun peri kızından doğduğu söylenir. 2 yakınlaştırır.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ