turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 825Yayuçı[Azəricə: Yayuçı]Yayuçı Hanım – Türk, Karaçay-Balkar ve Altay mitolojisinde Yaratıcı Tanrıça. Yayguçı veya Zayaçı(Zayuçı, Dayuçı) Hanım olarak da tanınır.NitelikleriÇocuk yapmaları için insanlara kut (yaşam enerjisi) gönderir. Göğün dördüncü katında yaşar.Yayguçı sözcüğü aynı zamanda Yayuçı Hanım’a bağlı olan yaratıcı ruhların da adıdır. Bu ruhlaraYayaklar (Yayanlar / Yayağanlar) adı da verilir. Tatarlarda Car Cayanı adlı yaratıcı bir ruh vardır.Kamlık yaptığı zaman göğün dördüncü katına yükselen şaman, orada "Yayuçı" ile konuşmayabaşlar. Bu sırada törene katılan evli erkekler şamana yakın durmaya çalışır, börklerini(şapkalarını) da şamanın davulunun yakınına tutarlar. Bunun nedeni, şamanın aldığı kutun orayadolması ve böylece çocuklarının olması içindir. Karaçay-Balkarlarda "Yayuçı" adı, Cer Teyri'nin(Yer Tanrı'nın) diğer bir adı olarak "Dayuça" şeklinde korunmuştur. 1Yayaklar[Azəricə: Yayaxlar]Yayak – Türk ve Altay halk inancında ve şamanizmde yaratıcı ruhlara verilen addır. “Yayaklar”olarak çoğul şekilde kullanılır. Yayguçıya bağlıdırlar. Türk kültüründe Yay’ın kutlu kabul edilmesibu yaratıcı ruhlarla bağlantılı olabilir. Yayın kıvrık iki ucu tıpkı hilal gibi boğanın boynuzlarınısimgeler. Bunlar da güç demektir. Bu varlıkların taşıdıkları yayları bulunur.Yay ve ÖnemiTürklerde yayi kutlu bir silahtır ve büyük önemi vardır. Gökyüzünü sembolize eder. Oğuz KağanBozoklar denen oğullarına Altın Yay’ı üçe bölerek vermiştir. (Diğer oğullarına da Üçokları üçebölmüştür.) Alkım (Gökkuşağı) Altı Yay veya Altı İpli Yay olarak düşünülür. Sözcüğün genişlikanlamı vardır. Yaz sözcüğü ile aynı kökten gelir. Yay/Cay aynı zamanda ilkbahar demektir.Etimoloji(Yay/Yaz) kökünden türemiştir. Yaymak, yaratmak anlamlarına gelir. Yaygaru bahar mevsimidemektir.Kaynakça Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDFDipnotlar1. ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt YayıneviYayuçıD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ