turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 570Neme[Azəricə: Nəme]Neme – Türk ve Altay mitolojisinde Hayâlet, Cin, iyi veya kötü ruh. Soyut varlık. Karaneme adlıbir türü çok tehlikeli olarak görülür.ÖzellikleriTürk halk inancında kabul gören genel bir sınıflandırmaya göre ikiye ayrılırlar 1 :1. Aru Neme: İyicil Cinler.2. Kara Neme: Kötücül Cinler.Abdülkadir İnan’a göre, Neme; “sonradan vücut bulan ruh” demektir 2 ve Yayağan Neme deyaratılmış ruh anlamına gelir. Ayrıca Aru Neme ve Kara Neme’lerin ikisine birden “Körmös”dendiğini de söyler. Yerding Neme, yeryüzünde bulunan kötü ruhlardır. Bütün şamanlarınruhları, Aru Neme’ler arasında sayılır.HayâletlerHayâlet – Ölü bir kişinin ruhunun duyu organlarından en az biriyle algılanabilir şekildebelirmesidir. Burada görüntü ölü kişiye ait olsa da kesinlikle bir beden söz konusu değildir, soyutbir varlık görülür. Ölü bir kişiye benzer görüntü, ses gibi algıların genellikle ölen kişiyle ilgili biryerde ortaya çıkması söz konusu olur. 3Hayâletler pek çok kültürde yaygın yer bulduğundan pek çok sanatçı tarafından konu edilir.Hayâletlere yer veren sanat ürünlerinden belki de en çok bilineni, William Shakespeare’inHamlet (1599-1601) piyesidir.Ölü kişilerin canlılara görüntü olarak belirmesi şeklindeki tanımı nedeniyle hayâlet kavramınıntaşıdığı zıtlık, sanatçılar tarafından varoluşsal dramatik etkiler yaratmak için kullanılmıştır.Etimoloji(Ne/Na/Ya/Ye) kökünden türemiştir. Moğolcada karıştırmak, eklemek anlamları içerir. Ne, neygibi bir varlığı soru yoluyla işâret eden sözcüklerle aynı kökten gelir. Eski MoğolcadaNama/Neme/Nomu 4 , Eski Türkçede Cumsa/Yomsa, Buryatçada Nomo, Mogur dilinde Nomusözcükleri ile Tunguzcada Nume, Mançuca nem, sıcaklık, sessizlik, hafiflik 5 bildirir. Nime iseTunguz dilinde boynuz kavramı ile de alâkalıdır. Moğolca Neme (Türkçe Yeme/Ceme) artmak,çoğalmak anlamları taşır. Tunguz-Mançu dillerinde Nime ziyâret etmek mânâsı taşır.Kaynakça Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDFD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ