turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 838Yek[Azəricə: Yək]Yek – Türk ve Altay halk inancında İblis. Yeg veya Yiğ olarak da bilinir. İnsanoğlunu yoldançıkaran ve kötülüğün simgesi olan varlık. Tanrıya isyan etmiştir.ÖzellikleriKısa boylu ve güçlü bir varlıktır. Âlemin karanlık güçlerini temsil eder. Yerin altında yaşar. Yakaadlı kötü ruh ile de bağlantılıdır. Çak (veya Çek) denilen yine Şeytan anlamını içeren sözcük ilede ilişkili görünmektedir. Ayrıca bu sözcükle bağlantılı hastalık adları vardır. Yiğ verem, Yiğnik isedizanteri demektir. Bulgar kültüründe Yaga adlı bir cadı figürü vardır. 'Kötü ruh, şeytanınyarattığı hastalık, zarar verme' gibi anlamları da vardır. Başka sözlüklerde 'ig' ve 'iklig' biçimindegeçen ve hastalık anlamı da bulunur. Maniheizm'de yine şeytan anlamında kullanılmıştır. 1"Yeg"in Tatar dilindeki anlamı "açgözlü, doymak bilmeyen ruh" demektir. Ayrıca bazıkaynaklarda Teleğüt şamanlarının davullarını süsleyen görüntülerden biri olan "Yeg Yılan" adınada rastlanır. "Yeg Yılan" şamana yardım eder ve insanların "Yula" denilen ruhlarını şamanınbuyruğuyla diğer kötü ruhlardan korur.Ebu Hayyan sözlüğünde "İg", İbn-i Mühenna sözlüğünde ise "İklig" şeklinde geçen bu sözcük,"hasta" anlamındadır. Kazakçada ise her türlü hastalığı bildiren "Jegi" sözcüğü vardır. 1Baba Yaga[Azəricə: Baba Yaqa]Baba Yaga – Slav folklorunda cadı veya büyücü bir karakterdir. O küçük çocukları kaçırır (vemuhtemelen yer). Tavuk ayakları gibi dört ayak üzerinde duran bir kulübede yaşar, süpürgesiyleköylerin etrafında uçar. Özellikle bu ev tarzu Ural ve Tungus topluluklarında rastlanan bir yapıbiçimidir. Slav mitolojisinde ayrıca kayıp ruhlara rehberlik eder. Rus masallarında Baba Yaga,akçaağaçtan yapılan bir süpürge ile havada süzülen bir cadı olarak tasvir edilir.Baba sözcüğü çoğu Slav dillerinde "yaşlı kadın" ya da "büyükanne" anlamına gelir. Yagasözcüğünün ise Ural-Altay kökenli 2 olduğu tartışılmaktadır. Adı çeşitli Slav dilleri içinde farklısöyleyişlerle kullanılır: Baba Jaga, Jezi Baba, Jaga Baba, Baba Yaha, Baba Jaha, Baba Jahinia... Buisim bazen "boynuzlu yaşlı kadın" olarak da tercüme edilir.Küpegiren[Azəricə: Küpəgirən]Küpegiren (veya Küpegiren Karı) – Azerbaycan masal karakterlerinden biridir. Evler yıkan,bozgunculuk yapan, şekil değiştiren, büyülü bir kadındır. Bir an için güzeller güzeli de olabilir,melekler meleği de, gökyüzüne de çıkabilir, yere de inebilir. O masalların kötüsüdür. Yagamotifine çok benzer.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ