turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 388Hızır[Azəricə: Xızır]Hızır veya Hıdır (Arapça: الخضر " al-Khiḍr/ Yeşil Adam") – Türk ve Ortadoğu mitolojisinde saygıgören, Kuran’ın Hehf suresinde de Allah katından kendisine bilgi ve hikmet verildiği ifâde edilenbir karakterdir.Kuran’da Musa ile arkadaşlığı anlatılır. Fakat hikâyenin diğer versiyonlarında o Hz. İbrahim, İranlımitolojik kral Feridun, Makedonyalı İskender, veya Türk mitolojisinde olduğu gibi (hıdrellez)İlyas ile birlikte anılır. Ortak noktalar; ölmüş balığın dirilmesi, iki deniz veya nehirin birleştiği yer,gizli bilgiler (hikmet), ölümsüzlük sırrına ulaşmış karakterler’den oluşur.Etimoloji ve kimliğiHızır ismi Arapça kökenlidir. Hadra “Yeşil” kelimesiyle ilgilidir. Hızır lakabıyla meşhur olmasınınsebebi, kuru bir yere oturup kalktığı zaman, oranın yeşerip yemyeşil olmasıdır. Bir başka görüşegöre ise Sümerce kökenli bir isimdir. Hikâyelerin değişik kültürlerde az fark iletekrarlanmasından da görülebileceği gibi Hızır, tıpkı Lokman gibi birçok özelliği üzerindetoplamış yapay 1 bir karakterdir.Ortadoğu ve Türk kültüründe Hızır AnlayışıSoyunun Nuh'un Sam isimli oğluna dayandığı bildirilmiştir. Bazıları da Hızır'ın İsrâiloğullarındanolduğunu söylemiştir.Hızır; Türk, İslam ve Ortadoğu inançlarında peygamber olması muhtemel kişiler arasında sayılır.Hıdır veya Kıdır olarak da söylenir. Zor anlarında insanların yardımına koşar, başkalarının kılığınabürünebilir, olağanüstü özellikleri olan bir peygamber olarak düşünülür. Ölümsüzlüğe ulaştığısöylenir. Dua ettiğinde veya verdiği bir elma yenildiğinde kısır kadınların çocuğu olur. Bilgelik vehikmet sahibidir. İnsanlara yardımcı olan kutlu bir kişidir. Başı sıkışan iyi insanların yardımınakoşar. Kuran’da adı doğrudan geçmez. Peygamber olduğu da belirtilmez fakat bu yöndeişaretler vardır.Hızır'ın Sümer kökenli bir kişi olduğu da iddia edilir. Sümerlerden beri var olduğu önesürülmektedir. Sümerlerdeki Hasısatra ile aynı kişi olduğu düşünülebilir. Ölümsüzlük suyunuiçtiği için ölüp yeniden dirilebilir. Elbiseleri yeşildir. Bu anlamda doğayı simgeler. Hızır Ata dadenir. Havada dolaşır, su üstünde yürür. Kılıktan kılığa girebilir. Doğadaki varlıklara sözgeçirebilir. İnsanlara göründüğünde kendini tanıtmadığı müddetçe kimse onun gerçek kimliğinibilemez. İnsanları sınavdan geçirir, bazen bir derviş, bazen bir yoksul kılığına bürünür. Açolduğunu söyler, iyilikle karşılık verenleri ödüllendirir, tam tersine kendini kovup açlığınıgidermeyenleri cezalandırır. Türk mitolojisinde savaşlarda kurt kılığına girip öndere veyakomutana görünür. 3 Yaraları iyileştiren ilaçlar yapar veya içeriklerini târif eder. Bazen kör olaraktârif edilir ama göze ihtiyacı yoktur, çünkü o kalp gözüyle her şeyi görür.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ