12.07.2015 Views

turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

S a y f a | 873Yurt İyesi[Azəricə: Yurd İyesi]Yurt İyesi – Türk, Moğol ve Altay halk inancında Memleket Ruhu. Yort İyesi olarak da söylenir.Aslında Ev İyesi ile de bağlantılıdır. Çünkü yurt aynı zamanda çadır demektir. Anlamgenişlemesiyle vatanın koruyucu ruhu anlamına da geldiği de söylenebilir. Kimi kültürlerdeçadırdaki ocakta yaşadığına inanılır.İl İyesi[Azəricə: İl İyesi]İl İyesi – Türk ve Altay halk inancında vilayet ruhu. Hula (Kula) İyesi ve Moğolca Kota Ezen olarakda bilinir. Yurt İyesi'ne çok benzer ve bağlantılı bir varlıktır. Şehrin veya bir yerleşim birimininkoruyucu ruhudur. Her şehir için farklı bir İye vardır. Şehir adları farklı biçimlerde oluşturulabilir.Örneğin Almatı şehrinin adı Alma Ata adlı koruyucu ruhun / evliyanın adından gelir. El/İlkelimesi türkçede şehir, vilayet veya ülke demektir. İller eskiden özerk İlhan tarafındanyönetilirken, sonraları merkeze bağlı İlbey (Vali) tarafından yönetilmeye başlanmıştır. İlçeler iseİlçebey (Kaymakam) tarafından yönetilir.Türklerde yer adları değişik biçimlerde oluşturulabilir. Birkaç örnek vermek yararlı olacaktır.1. Kent (Kend, Kant, Kand): Şehir demektir.Semerkent, Taşkent, Yarkent, Çimkent, Hankent, Kumkent, Mankent,Özkent, Tünkent, Semizkent, Sütkent, Yegenkent,2. Balığ (Balı, Balık): Sur, duvar demektir.Ordubalığ, Kuzbalığ, Beşbalığ, Yengibalığ, Togubalığ, Baybalığ, Kaşbalığ,Togubalığ, Çakukbalığ, Bavılbalığ,3. Yurt: Vatan demektir.Karlıyurt, Yeşilyurt, Akyurt, Taşlıyurt, Bozyurt, Kızılyurt, Çayyurt, Düzyurt,Özyurt, Başyurt, Çamyurt, Dağyurt, Saryurt, Güzelyurt,4. El: Yurt, vatan demektir.Tunceli, Türkmeneli, Yıldızeli, Çayeli, Korkuteli, Orhaneli, Çameli, Güneli,Taşeli, Kocaeli, Kırklareli, Oğuzeli, Yavuzeli5. Kışla: Kışın kalınan, konaklanan yer demektir.Şarkışla, Akkışla, Ulukışla, Akçakışla, Kızılcakışla, Kızılkışla, İnkışla, Başkışla,Taşkışla, Sarıkışla, Beykışla, Düzkışla6. Yayla: Yazın kalınan, yerleşilen yer demektir.Altınyayla, Uzunyayla, Akyayla, Sarıyayla, Çamyayla, Başyayla, Bozyayla,Düzyayla, Çamlıyayla, Yeşilyayla, KaracayaylaEtimoloji(Yur/Yor/Yör) kökünden türemiştir. Moğolcada çadır demektir. Türkçe’de anlam kaymasınauğrayarak vatan, memleket anlamlarını içerir hale gelmiştir.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!