turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 441Karabasan[Azəricə: Qarabasma]Karabasan – Türk halk kültüründe Kâbus ve buna neden olan varlık. Karabasma (Garabasma)da denir.KarabasanlarGeceleri insanların üzerine çöken kötücül varlıklardır. Kâbuslara neden olurlar. Sözcük, genelanlamda ise insanların kötü şeyler görmesi demektir. Korkulu rüyâlardır. Bazı yörelerdeKarakura veya Kamos adlı bir varlığın neden olduğu düşünülür. Ağırbasma ifadesi de kullanılır.Karabasanlara kötü ruhların veya cinlerin neden olduğuna inanılır. Bu ruhlar bazen ölümcülolabilmektedir. Bazen uykuda ölen insanların bu varlıkların öfkeleri dolayısıyla öldükleridüşünülür. Karabasmak fiili ile kullanıldığında kâbus görmek veya bu nedenle hastalanmakmânâsı verir. Moğolca Harah/Karah sözcüğü bakmak ve Harağah ise lânet anlamına gelir.Karabasanların günümüzde bilimsel olarak Uyku Felci diye tabir edilen durumla örtüştüğügörülmektedir. 1 Buna göre uykunun bazı evrelerinde uyanılması halinde uyuma doğaldöngüsünü sürdürmekte ve bilinç tam olarak açık olsa bile beden kımıldayamamaktadır. Budurumda çeşitli sanrılarda görülebilmektedir.Karabastı[Azəricə: Qarabasdı]Karabastı – Türk halk inancında, gerçek sanılan kötü görüntü ve korkulu halüsinasyonlaraverilen addır. Karabasu olarak da söylenir. Gerçekmiş gibi algılanan kötü rüyâlardır. Karabasanınneden olduğu hastalığa da Karabastı denir. Hayâlet görmeyi tanımlamak için de bu tabirkullanılır. Bazen de doğum yapan kadının ölmesi Karabastı’ya bağlanır. Azerice de "hayâlet"sözcüğünün karşılığı "Karabasma"dır.Karav[Azəricə: Qarav]Karav – Türk ve Çuvaş halk inancında kâbus cinidir. Kâbuslara neden olan ve bunun sonucundahezeyan ve psikolojik bozukluklar ortaya çıkaran kötücül varlıktır. Sözcük, korku ve kötülükanlamları içerir. Karamak sözcüğü kötülemek, hor görmek anlamlarını barındırır. Karağ sözcüğükimi yörelerde ise kâbus anlamında kullanılır. Karağı da ışığın az olduğu yerlerde görememe (alakörlük) hastalığını ifâde eder. Moğolcada Karağ (Harağ) lânetlemek anlamı içerir.Karakura[Azəricə: Qaraqura]Karakura – Acıklı, kötücül bir ruhun adı. Bazı inanışlara göre yeni doğum yapmış lohusa kadınlarıkorkutan ve ciğerlerini alıp götürdüğüne inanılan ruh, hayali yaratık. İnsanlara korkulu kâbuslarıve karabasanları gönderen odur. Adıyla çocuklar korkutulur. Bir başka görüşe göre biçimsiz(şekilsiz) düşünülen bir varlıktır. Eski çağlarda insanları uykuda yakalayıp korkuturmuş. Sonranefes almalarını engelleyerek ses çıkarmalarını önler, ciğerlerini alıp götürürmüş. Bu varlıklarkedi gibi hafiften ve sâkin sâkin gezen canlı biçiminde betimleniyordu.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ