turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 340Gılgamış[Azəricə: Gilqameş]Gılgamış – Mezopotamya’da yaşayıp hükümsürdüğüne inanılan efsânevi Uruk kralının adıolup, Eski Çağ Mezopotamya edebiyatının en iyibilinen eserlerinden Gılgamış Destanı’nın başkahramanıdır.Efsanevi Sümer Hakanıdır. Ölümsüzlüğüaramıştır. Tanrılara isyan ederek gizemli diyarlarayolculuklar yapmıştır. Öldüğüğnde bir ırmağınyatağı değiştirilerek gömülür sonra tekrar ırmakeski yatağına çevrilir. Irmak yatağınındeğiştirilmesine dair aynı söylenti Atıla (Atilla /Attila) Han içinde anlatılır. Gılgamış’ın vücudutüylüdür. Sözcük anlamı “Herşeyi görmüş olan”demektir.Destanın daha eski olan Sümerce metinlerindeadı Çılgamış (Bılgamış/Bilgemiş) olarak geçer. 1Üçüncü Ur Hanedanı (yaklaşık M.Ö. 2100-2000)zamanına ait Sümerce metinlerde Gılgamışbirbirinden ayrı bir kaç hikâyenin kahramanı olarak görülürken Eski Babil dönemi (yaklaşık M.Ö.1900-1600) ve sonrasında bu metinler bir araya getirilerek günümüzde daha yaygın olarakbilinen Gılgamış Destanı oluşturulmuştur. Gılgamış yarı tanrıdır ve insanüstü bir güce sahiptir.Güçlü Gılgamış Uruk kenti erkeklerinin de kendisi gibi soluksuz çalışmasını isteyince, kentinkadınları, erkekleri kendilerine vakit ayırabilsin diye tanrılara yakarır ve onlar da Gılgamış’a rakipolacak ve onu oyalayacak vahşî ve güçlü Enkidu’yu yaratırlar. Gılgamış Enkidu ile arkadaş olur vebirlikte maceralara atılır, ancak Enkidu bir gün ölür. Enkidu’nun ölümü Gılgamış’ı tam anlamıylayıkmıştır ve kendinin de yarı insan olması nedeniyle bir gün öleceğini düşünerek ölümsüzlüğüaramaya koyulur. Onu asıl meşhur eden de bu ölümsüzlük arayışıdır ki, Utnapiştimin denizindibinden ölümsüzlük otunu çıkarmasının ardından gelen türlü maceralardan sonra gerçekölümsüzlüğün, adının gelecek kuşaklar tarafından anılması olduğunu anlayacaktır.Bulunan Sümerce bir tablet Gılgamış’ın ölümünü anlatır. Tanrılar tarafından ölümsüzlük isteğireddedilen Gılgamış öldüğünde, Uruk halkı geçici olarak Fırat nehrinin yatağını değiştirip, ölenkrallarını nehir yatağına inşa edilen bir mezara gömerler. 2 Gılgamış’ın tarihi bir karakter olupolmadiğı halen tartisma konusudur. Gılgamış ismi Sümer Kral Listesi’nde tufan sonrası dönemdeUruk şehrinin beşinci kralı olarak görülür ve 126 yıl hüküm sürdüğü yazılıdır. Ayrıca Gılgamışöncesindeki kralların hüküm sureleri de binlerce yıl gibi fantastik rakamlardır.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ