turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 302Eren[Azəricə: Ərən]Eren – Türk halk inancında Evliya demektir. İren veya Yiren de denir. Ermiş olarak daadlandırılır. Kendini Tanrıya ve onun yoluna adamış kişi.Tanım ve ÖzelliklerErenler, sıradışı işler başaran ve Tanrı tarafından korunan, yardım edilen kutlu kişilerdir.Olağanüstü sezgileri ve yetileri vardır. İstedikleri zamanda istedikleri mekânda bulunabilirler.Tanrı onların dualarını kabul eder. Dua ederlerse bol yağmur yağar ve bereket gelir. Dağeteklerinde dolaşır, dağlarda ve mağaralarda yaşar. Eliklerle (dağkeçileriyle) ve geyiklerledolaşır. Verdiği öğütlerin dinlenmesini ister. Bazı erenler savaşçıdır ki, Tanrı’nın dinini yaymak vevatanı korumak için vuruşurlar. Bunlara Alp Eren denir. Böylesi erenlerin atları da kendileri gibikutludur ve bir dağdan başka bir dağa atlar, uçurumlardan aşağıya atlayarak iner. Atladığıdağlarda, bir taşın veya kayanın üzerinde bu atların ayak izleri kalır. Erenlerin kurganlarındaveya türbelerinde kılıçları saklanır ve bu kılıçların üzerine yemin edilir. Bazen iki tür eren olduğuanlatılır. Biri yerde diğeri gökte yaşar. Ağ (Ak) Eren denilen ruhlar daha önemli bir yere sahiptir.Bazen olacak şeyleri önceden bilirler. “Yitik Erenler” gözle görülemeyen, gözlerden ırakevliyaları ifâde eder. Hastalıkları iyileştirebilir, ateşte yanmaz. Onlara karşı saygı gösterilmelidir.Tüm bilimlerin kapıları onlara açıktır. Tüm âlemin sırlarını anlarlar. Bir pencerenin perdesinihafifçe aralayıp bir müride gizli âlemlerden bir parçayı gösterebilirler. Ona kılıç, ok, zehir etkietmez. Zehiri içtiğinde bal olur. Eren kavramının karşıtı olarak algılanır. Erenler ile eşanlamlıolarak kullanılan Dervişlere verilen bir diğer isim ise Ayıkşa’dır.Yalnızca Allah'a güvenen, onu dost edinen, o nedenle dünyevi herhangi beklentileri olmayantasavvuf literatürü içerisinde "Hak'tan aldığını halka veren" olarak da tanımlanmıştır. Evliyanınen büyük özelliği Allah'tan başkasını dost edinmemeleri ve ona tam tevekkül içinde olmalarıdır.Bu nedenle yarın için endişe taşımazlar, yarının rızkını bugünden düşünmezler. Bütün olaylarınyaratıcısı olarak Allah'ı bildiklerinden ve müşahade makâmında olup sürekli Allah ile irtibathalinde olduklarından dünyadaki hiçbir olay karşısında endişeye kapılmazlar. Çünkü bütünolayların yaratıcısı dostu oldukları o Allah'tır.Benzer KavramlarTürk halk kültürü içerisinde Eren kavramıyla bağlantılı olarak pek çok motif ve figür anlatılardaönemli bir yer tutar.Abdal'lar[Azəricə: Abdallar]Abdal (Abıdal) – Tasavvuf edebiyatında, maddi dünyayla olan bağlılıklardan kurtulup, kendiniAllah yolunda kurban eden erenlere denir. Halk inancında, abdalların istedikleri zamanistedikleri mekânda olabileceklerine inanılır. Yâni zaman ve mekân sınırlarını aşabilme gücünesahiptirler. Onlar, bazı istisnalar dışında kimseye görünmezler. Dağıstan'da yaşayan TürkD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ