turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 64Albastı[Azəricə: Albasdı]Albastı – Türk ve Altay mitolojilerinde bir çeşit kötü ruh ve onun neden olduğu ruh çarpması.Albıs’ın (veya Alkarısı’nın) neden olduğu ruh hastalığı.ÖzellikleriAlbastı bir varlığın adından daha ziyade, neden olduğu hastalığı ifâde eder. Alvastı veya Alpastıda denir. Albasmak (bazı Türk dillerinde Alvasmak, Alpasmak) fiili ile de kullanılır. Bu fiil Albastıolmak anlamına gelir. Almastı, Halmastı söyleyişine de rastlanır. Albastı olan kişiye Albıstar adıverilir. Boğucu sıkıntı. Sara hastalığı. Lohusahumması denilen ve yüksek ateşle ortaya çıkan,temizliğe dikkat edilmediği için meydana gelen hastalık. Bunlara bağlı baygınlık. Bir çeşit korkuhalidir.Gebe kadın kan kaybetmeye başladığında değişik varlıklar görmeye başlar. En çok korktuğu şeygözünün önüne gelir. Bunun sonucunda bazen bayılır. Alkarısı o esnada göğsüne dizleriyleçökerek soluğunu keser. Hattâ ölüme bile neden olabilir. 1 Gebe kadın yiyemez, içemez, nefesidaralır. Bu durumdan kurtulması için “Al Ocağı”na götürülür. Bu yer genelde kutlu bir mekândırve bir evliya mezarıdır.“Kulbastı” biçimiyle de Adıge diline geçmiştir. Albastı ve Kulbastı ayrıca isimleri farsça kökenliolan Aleybanı (Alyabani) ve Kuleybanı (Gulyabani) adlı varlıkları da akla getirmektedir. Aleybanı,Albastı'nın Fars kültürüyle etkileşiminin bir ürünüdür. Aynı şekilde Gulyabani de, Kulbastı(Gulbastı)'nın bir yansımasıdır. Ayrıca Udmurt ve Mari dillerinde de Alvasta ve Alvastı olarak yeralmaktadır. 2 Al Ana ile de bağlantılı görünmektedir. 3Albanlar[Azəricə: Albanlar]Alban – Türk ve Yakut mitolojisinde kötü ruhlardan bir gruptur. Albastı ile bağlantılı varlıklardır.Çok kötü isimleri ve çok kötü yüzleri vardır. İntihar etmiş insanların ruhlarından meydanagelirler. 4 Türk kültüründe intiharın hoş görülmediğinin en açık örneğidirler. Ters dönmüş gözleri,yukarıya kalkık olarak uzayan saçları vardır.Kaynakça Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDFDipnotlar1. ^ Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 300)2. ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 38)3. ^ Özhan Öztürk, Karadeniz Ansiklopedik Sözlük, Heyamola Yayınevi (Cilt-2, Sayfa-55)4. ^ SibiryaTürklerinde Mitoloji, Naciye YıldızD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ