turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 323Etügen[Azəricə: Etügen]Itoga HanımEtügen – Türk, Moğol ve Altay mitolojisinde YeryüzüTanrıçası. Ütügen veya İtügen olarak da söylenir.Özellikleri ve ÖnemiToprak ve yeri temsil eder. Devleti ve egemenliği korur.Toprağı ve toprakla ilgili tüm unsurları, bitkileri vehayvanları korur. Konur (kahverengi) saçları vardır. Toprağadayalı üretimi, tarımı ve hasadı korur. İnsanların bilmediği,ulaşamadığı bir yerde topraktan (kerpiçten) yapılmışevinde yaşar. Son derece alçakgönüllüdür. Mecazen emeğive helâl kazancı simgeler. Ötügen (Ötüken) aynı zamandaTürklerin yeryüzünde ilk var olduğu ve oradan Dünya’yadağıldığı yerin adı olarak da kabul edilmektedir. Orhunnehri kaynaklarını bu bölgeden alır ve Göktürk Devleti’ninde başkenti yine bu yörede kurulmuştur. İnanca göre bütünbüyük devletlerin başkenti burada kurulmalı idi. Bazıkaynaklarda Toprak (Yer) Tanrıçasının oğlunun adının Kılanolduğundan bahsedilir.[Azəricə: İtoqa Xanım]Itoga Hanım – Türk, Moğol ve Altay mitolojisinde tarla tanrıçası. İtöge Hanım da denir. Tarlalarıve ekenekleri korur. Etügen ile aynı Tanrıça olduğunu ileri süren görüşler vardır. Bazen deEtügen'in emrindeki başka bir tanrıça olarak görünür. Sözcük, ıdık, İdi isimleriyle bağlantılıdır.Moğolcada İtge/İtege, Tuva dilinde İdeg sözcükleri umut demektir.Etimoloji(Et/Ed) ve (Öt) kökünden türemiştir. Ötümek (dua etmek), etmek (gücü yetmek) ve utağan (dölyatağı) anlamlarını içerir. Etene ise plasenta demektir. Etki gücü anlamını da taşır. MoğolcaUdaga fiili zamanın geçişini ifâde eder.Kaynakça Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDFAyrıca bakınız Ötüken Toprak AnaEtügenD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ