turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 165Bayanay[Azəricə: Bayanay]Bayanay – Türk mitolojilerinde Geçim Tanrıçası. Bayana(Payana, Payna) olarak da bilinir. Avcıları, balıkçıları veormanı korur. Adına Payna töreni düzenlenir. Avcılar ateşyakıp dua ederek avlarının bereketli ve kazasız geçmesinidilerler. Kimi kültürlerde çocukları korur. Soyunkoruyucusu olduğu düşünülür.May Ana (Pay Ana)’nın farklı bir söyleyişi ve aslında aynı Tanrı 1 olduğunu ileri süren görüşler demevcuttur. Bir görüşe göre Bayanay Hanım aslında yedi kişidir. 2 En bilinenleri şunlardır.1. Bay Bayanay: Avcı Tanrıçası.2. Tağ Bayanay: Ormancı Tanrıçası3. Uğu Bayanay: Balıkçı Tanrıçası.Etimoloji(Bay/Pay/May) kökünden türemiştir. Geçim, zenginlik, rızk ve kutsallık anlamları vardır. Bilgelik,yönetmek, egemenlik bildirir. Türkçede Bay erkek, Bayan ise kadın demektir. Bayan sözcüğününzenginlik anlamı Moğolcada da aynen mevcuttur. Bayar ise Bayram anlamına gelir ve busözcüklerde aynı köktendir.Bay kökü[Azəricə: Bay kökü]Türk inanç sisteminde mitolojik varlıkların adlarında kutsallık içeriğini bildiren bir sözcük veköktür. Örneğin Ülgen ve onun oğulları gibi, en ulu ilâhî varlıkların ve en güçlü şamanlarınadlarıyla birlikte yer alır. Veya "Bay Terek" (Bay Kayın) adı verilen hayat ağacının adında dakullanılır. Bayram sözcüğü ve benzeri bir anlam taşıyan Bay-gün yine bu kavramla alâkalıdır.Moğolcada "Boyan", "Bayan", "Buyan" ve "Poyan" gibi kişi adlarının içerisinde de korunmuştur.Bay/Pay/May kökü anlam itibariyle efsun, büyü, dua ve kurban, şölen, bayram ve benzerianlayışlarla bağlılık içerir. Anadolu Türkçesinde "bağı" sözü, efsuncu, büyücü anlamındakullanılır. Altaylarda, "baylu" sözü, dokunulmaz, kutsal ve yasak anlamına gelir. Slav dillerine bukökten geçen bazı kelimeler vardır. Örneğin Sırp-Hırvatça'da kullanılan, "Bayati" (büyülemek,efsunlamak, fala bakmak) gibi...Kaynakça Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDFDipnotlar1. ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 95)2. ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi (Sayfa - 87)Dış bağlantılar Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Baay Bayanay)BayanayD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ