12.07.2015 Views

turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S a y f a | 897Tengri'nin yanındaki diğer kutsal varlıklarTengricilikte ataların kutsal sayılması ve hattâ bazı büyük hükümdarların ölümlerinden sonratanrı olarak kabul edilmesinden dolayı, kabîleden kabîleye farklı tanrısal varlıklar bulunur. Buyüzden Tengriciliğin bütün kutsal varlıklarını bir araya toplanması imkânsız gibidir. Örneğin,Altaylarda çok yüksek bir tanrı olarak görülen Kara Han'ın Oğuz Han'ın babası olduğudüşünülmektedir. Ayrıca Macar bilimcilere göre, Macarca'daki "tanrı" anlamına gelen "Isten"kelimesi İstemi Kağan'a ölümünden sonra tanrı olarak tapılmasından kaynaklanmaktadır.Tengriciliğin bir tek-tanrı dini olup olmadığı hakkında farklı görüşler var olduğu için, bu kutsalvarlıkların gerçekten "tanrı" olarak mı, yoksa sadece "güçlü ruhlar" olarak mı adlandırılmasıgerektiği kesin olarak söylenememektedir. Bu konu hakkında, bilimcilerin farklı görüşleri aşağıdaTek-Tanrı Kuramı başlığı altında ele alınmıştır.Tanınmış kutsal varlıklarTengrinin yanında Tengriciliğin coğrafyasında en yaygın ve en tanınmış kutsal varlıklar şunlardır: Kayra Han: Gök'ün en yüksek katında altın bir taht'ta oturur. Varlıkların yaratıcısıdır. Umay: Bereket tanrıçası. Tengri'nin kızı. Ülgen: Tengri'nin oğlu. Gök âleminin (cennetin) efendisi. Erlik: Yeraltı âleminin kağanı. Kötülük tanrısı. Ayzıt: Aşk, güzellik ve Ay tanrıçası. Kamlar alkışlarında (dua) güzelliğini methederler. Gün Ana: Güneş tanrıçası. Güneş ile birlikte Gök'ün 7. katında oturur. Ay Ata: Ay tanrısı. Ay ile birlikte Gök'ün 6. katında oturur. Ancasın: Yıldırımların efendisi. Andar: Ateşin efendisi. Eski Kırgızlarda bir bitki tanrıçası aynı isimi taşıyordu. Satılay: Kötülük tanrıçası. Ayaz Ata: Kışın efendisi. Kambar: Atların koruyucusu. Od Ana: Ateşin ve ocağın tanrıçası. Usan: Su ruhlarının efendisi. Güney-tengeri. Tatay: Fırtınaların, yıldırımların ve hortumların efendisi. Altay: Dağların efendisi. Altay dağlarının zirvesinde oturduğuna inanılır. Talay: Deniz Tanrısı.Doğa ruhlarıTengricilikte doğa ruhlarla doludur. Bu ruhlar bulundukları yerlere ve özelliklerine görekategorilere ayrılırlar. Bunların isimleri Tengrici halkların farklı dilleri ve lehçelerine göredeğişebilir. Ama bunlar genel olarak iki büyük gruba ayrılabilirler:Gök ile bağlantısı olan ruhlar: Bunların adlarına çoğunlukla "kök-" (mâvi) ya da "-tengri"(gök) kelimeleri eklenir.Yer ile bağlantısı olan ruhlar: Bunlar toplu olarak Türklerde "Yer su" ve Moğollarda"Gazrin ezen" olarak adlandırılırlar.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!