turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 818Yaratılış Söylencesi[Azəricə: Yaradılış Dastanı]Yaratılış Söylencesi veya Yaradılış Destanı – Türklerin Altay-Yakut zamanında çıkan birdestandır. Ayrıca ilk Türk destanlarından olma özelliğine de sahiptir. Asya kıtasının çeşitlibölgelerinde yaşayan Türk boyları ve AltayTürkleri arasında söylenmektedir. Türk destanlarıarasında en eskisidir. Radloff tarafından saptanıp yazıya geçirilmiştir. Kahramanlarınınolağanüstü eylemlerini coşkulu, törensel bir üslupla anlatan ve genellikle birkaç bölümdenoluşan manzum yapıtlardır. Bilinen en eski edebiyat türlerinden biridir. Altay Dağları'ndasöylenen yaratılış ve türeyiş destanları, değil yalnız Türklerin; bütün Orta Asya ile Sibirya'nınbile, en gelişmiş ve üzerinde ilgi ile durulan Türk mitolojisi verileridir.Yerkürenin YaratılışıAltay yaratılış destanında başlangıçta her yerin sularla kaplı olduğu anlatılmaktadır. Tanrı Ülgen,kuşa dönüşerek suların üzerinde uçar ancak konacak bir yer bulamaz. Bunun üzerine göktengelen bir ses tanrı Ülgen'e denizin içinden çıkan bir taşa konmasını söyler. Ülgen bu taşakonduğunda yerin ve göğün yaratılması gerektiğini düşünür ancak bunu nasıl yapacağınıbilemez. Suların içinde yaşayan dişi ruh Ak Ana, Ülgen'e yaratılışı nasıl gerçekleştireceğinianlatır. Onun yardımıyla işe başlayan tanrı önce yeri, ardından göğü yaratmıştır. Ardından dadünyanın dengesini sağlaması için üç balık yaratmış.Balıklar dünyayı alttan destekleyerekbaşıboş gezmesine engel olmuşlar.İnsanın YaratılışıAltay efsânelerinde, büyük bir okyanusun ve suyun esas olmasına rağmen, onlara göreinsanoğlu, sudan yaratılmamıştı: İnsanoğlu aslı yine topraktı. Tanrı Ülgen deniz üstündegezerken yüzen bir kara parçası görür. Yaklaştığında toprağın üstünde balçığı farkeder. Düşünürki bu insan olsun o düşündükçe çamur insan suretine bürünür. Hikâyenin devamında bu ilkinsan olan Erlik Ülgen'e ihanet edecektir.İran mitolojisinde de ilk insan, kil dediğimiz yapışkan topraktan yapılmıştı. Onun için İranlılar ilkinsana Kil Şah adını veriyorlardı. Türkler ise daha çok, balçık üzerinde durmuşlardı.Kaynakça Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDFAyrıca bakınız Kayra HanYaratılış SɵylencesiD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ