turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 729Zaten Eski Türklerin kendi öz inançları, tek tanrıcılığa dayanır. Tarihin hiçbir dönemindeTürklerin öz dininde birden çok Tanrı olmamıştır. Bugüne değin yapılan arkeolojik araştırmalarda bunu desteklemektedir. Eski Türklerden kalan arkeolojik buluntularda tanrı yontularına veputlara rastlanmamıştır. Tabii ki, inanç değiştirip de başka inançlara geçen ve Eski Türklerinbudunsal (millî) inancı olan Gök Tanrı inancından ayrılanlardan kalan put ve tanrı yontuları konudışıdır. Çünkü bu ürünler, Gök Tanrı inancının kapsamı dışında oluşturulmuş nesnelerdir.Putçulukta putların, temsil ettikleri varlıkların mânevi gücü ile dolu olduklarına inanılır; ama,Eski Türklerde mânevi gücün biricik kaynağı Tanrı'dır. Eski Türkler, tüm evreni içeren tek ve uluyaratıcı Gök Tanrı'nın yontusunu hiçbir zaman yapmamışlardır.Konuya dilbilim açısından bakarsak da aynı sonuca ulaşırız. Eski Türklerden kalmış yazılıeserlerde, Tengri/Tanrı kelimesinin çoğul ekinin getirilmeden hep tekil biçimde kullanıldığıgörülür. Çünkü, Eski Türk düşüncesinde Tanrı tektir ve birden çok Tanrı olduğu düşünülemez;buna bağlı olarak da Tanrı'lar/Tengri'ler kelimeleri Türk kültüründe yer almamıştır.Konuya tarihi ve yaşanmış bir kanıt olarak İbn-i Fadlan'ın anlattıkları gösterilebilir. İbn-i Fadlan10. yüzyılda OğuzTürklerini halifenin elçisi sıfatıyla ziyâret eder. Daha o zaman TürklerMüslüman değildi. İbn-i Fadlan'ın anlattığına göre, o çağlarda Türkler haksızlığa uğradıklarındaya da bir zorlukla karşılaştıklarında başlarını yukarı kaldırıp Bir Tengri demektedirler. İlginçtir kiaynı gelenek bugün de sürmektedir. Bugün de Türkler haksızlığa uğradıklarında benzer biçimde,"Yukarıda Allah Var" derler. Ayrıca Ebu Dülef'de (10. yüzyıl) Oğuzlarda put bulunmadığınıkaydetmektedir. 13. yüzyıl UygurTürkleri de Tanrı'nın, insan ya da başka herhangi bir varlıkbiçiminde tasvir edilemeyeceğini söylemekte idiler. Bunlardan dolayı, Eski ve millî Türkinancında putçuluk yer almamış, putları korumaya yönelik tapınaklar da yapılmamıştır.Türklerin Ulusal TanrısıTengri ulusal bir tanrının bütün özelliklerine sahiptir. Türkler Dünyanın Merkezinde oturur, yânikendilerini koruyan Gök'ün altında. Eski Türk yazıtlarının içerikleri çok net bir şekilde Tengri'ninTürklerin Tanrısı (Türük Tengrisi) olduğunu diğer halkların tanrısı olmadığını belirtiyorlar. Tengribazen kağan unvanını taşıyor, ve özellikle kendi halkını koruyor. Başka tanrısal varlıklarlabirlikte, Türk Halkının dağılmamasını, tekrar bir olmasını emir ediyor." 4Kaşgarlı Mahmut'un ünlü eseri Divân-ı Lügati't-Türk'de Tenğri üç anlamlıdır, bunlar: Tanrı Gök Göze ulu görünen her şeyTengri'ye İbadetHiçbir kam, ritüele Gök Baba'ya, Toprak Ana'ya ve atalara atfetmeden başlamaz. Tengri'ninvarlığı, günlük faaliyetlerde evrenin dengesiyle kişisel yaşamın ilintili oluşu açışında hep anılır.Yeni bir şişe içki açıldığında, üsten bir kısım alınıp bir kaba konulur, sonra da dışarıya çıkarılarakGök Baba'ya, Toprak Ana'ya ve atalara sunulur. Tsatsah olarak bilinen bu ritüel, Moğolistan veSibirya dininde hâlâ önemli bir yer işgal eder. Ev hanımları ayrıca aynı şekilde süt ve çaysunarlar, ger 'in etrafında yürürler ve sıvıyı üç kez dört yöne serperler.D e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ