turk-mitoloji-ansiklopedisi-deniz-karakurt

S a y f a | 80Alp Er Tunga[Azəricə: Alp Ər Tonqa]Alp Er Tunga veya Âlp Är Tonğa (Altay Türkçesi: İlb Er Tonga) 1 – efsânevi bir Türk hakanıdır."Alp" (yiğit, kahraman, bahadır), "Er" (erkek, adam) ve "Tonğa" (babür, kaplan) anlamındadır.Zaman zaman Saka Hanı olarak bahsedilir.Adı ve Tarihsel KonumuTonga sözcüğü aslında leopar cinsinden yırtıcı bir hayvanın adıdır. Bir yiğitlik simgesi olarakalplara isim diye verilir. Uzun saçlı olmak Tonga’yı çağrıştırdığı için alplar saç uzatırlar. Ayrıcacengâverler yırtıcı hayvanların özellikle de aslan, kaplan, pars, tonga gibi hayvanların postlarınıgiyerler. Bu postlar savaşçılığın sembolüdür. Alpar Tonga Han, yanında iki tane tunga (leopar) ileresmedilir, sırtında da bir post vardır, postun dişleri başının üzerinden görünür. Tüm TürkDünyasında olduğu kadar, İran ve Ortadoğu haklarının pek çoğu tarafından tanınır. Selçukluların33 atasından biri olarak sayılır. Yeraltındaki 100 sütunlu demir sarayında yaşar. Alpar (Alper)sıfatıyla anılır. Ayrıca, Divân-ı Lügati't-Türk'te ve Kutadgu Bilig 2 'de adı geçer: "Bu türk beglerindeatı belgülüg tonğa alp er erdi kutı belgülüg" (Bu türk beyleri arasında adı meşhur olanı TonğaAlp Er idi). İran destanı Şehnâme'nin kahramanlarından Efrasiyab (Afrasyab)'la aynı kişi olduğubelirtilir. Şehname'ye göre İran - Turan savaşları sırasında Zaloğlu Rüstem ile giriştiği mücâdelesırasında pusuya düşürülüp öldürülmüştür.Türklerde isim olarak kulanılan ve dikkat çeken diğer yırtıcı hayvanlar şunlardır: Arslan/Arstan,Kaplan/Kaplaz, Öşek/Üşek (Vaşak), Bars/Pars (Leopar), İrves/İrbis (Kar Kaplanı), Yolvas/Colbas(Bozkır Parsı)…Etimoloji(Ton/Tun) kökünden türemiştir. Moğolcada Ton sessizlik ve Tonoh yağmalamak, KırgızcadaTono yolkesmek anlamlarına gelir. Leopar, Panter demektir. Ayrıca Türkçede Ton/Tongsözcükleri donanımlı olmayı ifâde eder.KaynakçaTürk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt PDFDipnotlar1. ^ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: TTK, Cilt I, Sayfa 412. ^ Kutadgu Bilig - Yusuf Has HacibDış bağlantılar Türk Kültür Tarihinde Alper TongaÂlp Är TuňqaD e n i z K A R A K U R TTÜRK SÖYLENCE SÖZLÜĞÜ